సంకెళ్ళు – మంజరి 

    ముందుమాట

మంజరి గారి పేరు పాఠకులకు సుపరిచితం. వివిధ దిన, వార, మాసపత్రికల్లో మంజరి కథలు, సీరియల్స్ పాఠకులు చదివే ఉంటారు. వారి తాజా కథల సంపుటిలో పది కథలు, ఆరు పుస్తక పరిచయాలు ఉన్నాయి. ఇవన్నీ మనసుని తాకేవే.

‘చూపున్న మనిషి‘ మిలిటరీ నేపథ్యం తెలిసినవారు మాత్రమే రాయగలిగే కథ. తమ దేశ జాతీయ జండా రెపరెపలాడటానికి సైనికులు చేసే త్యాగం ఈ కథలో ప్రధాన అంశం. కెప్టెన్ బాత్రా పాత్ర కల్పితం కాదు. కార్గిల్ యుద్ధంలో తన సబార్డినేట్ ని రక్షించడం కోసం ప్రాణాలు అర్పించిన వ్యక్తి. ఆ యుద్ధంలో అసువులు బాసిన అమరవీరుల జాబితాలో ఆ పరమవీరచక్ర పొందినట్టు ఇతనిపేరు నమోదై ఉంది.ఈ సంపుటిలోని చాలా కథలు, కలంతో కాక హృదయంతో చెప్పిన కథలు. `సంకెళ్ళు‘ కథ ఈ కోవకి చెందుతుంది. ఓ పోలీస్ ఎస్కార్టు ఇన్ఛార్జి, కోర్టుకి హాజరు పరిచిన ఒక ముద్దాయి ప్రధాన పాత్రలుగా సాగిన కథ. ఇది మానవ సంబంధాలను లోతుగా చర్చిస్తుంది. చివరలో అద్భుతమైన వాక్యాలు కథకి నిండుదనాన్ని, బహుమతిని తెచ్చి పెట్టాయి. ఇలాంటి కథ రాయాలంటే రచయిత హోమ్ వర్క్ చెయ్యాలి. ఈ కథ ఆ సంగతిని మనకి గుర్తు చేస్తుంది. 

‘గదిలో వాళ్ళిద్దరూ‘ అనే కథలో రచయిత ఇలా రాస్తాడు. జంతువు నుండి మనిషిని వేరు చేసేది, బంధాలు, బంధుత్వాలే. అవే లేకపోతే మనిషి జీవితం దుర్భతం. కథలో కూడా డబ్బా? లేక మనసా? అన్నది ప్రధాన అంశం. వేశ్యల్లో మనసున్న వాళ్ళే కాదు. కొండంత గుండె ఉన్నవాళ్ళు కూడా ఉంటారని ఈ కథ చెబుతుంది.

హృదయాన్ని స్పృశించే కథ ‘ప్రేమించి చూడు‘. ప్రేమ అనగానే మనకి యువతీ యువకులు గుర్తొస్తారు. ఈ కథ చదివితే ప్రేమ వైశాల్యం అర్థమవుతుంది. ప్రేమించిన యువతి కోసం ప్రాణాలని ఫణంగా పెట్టిన ధీరుడి కథ ‘పుబులి‘. పోయాడో, ఉన్నాడో తెలియని కొలీగ్ కుటుంబానికి చిన్న సాయం చేసి, అవసానదశలో తన సాయం వల్ల లబ్ది పొందిన అమ్మాయిని చూడాలనుకున్న వ్యక్తి కథ ఆమె ఎవరు?

 ఎప్పుడయినా పరాయి ఊళ్ళో సమస్తం పోగొట్టుకుంటే అది ఎవరికైనా పీడకలే అని చెప్పే కథ ‘దొంగ‘. ఈ నేపథ్యంలో చక్కటి కొసమెరుపుతో కథ ముగిస్తాడు రచయిత, ఆకాశం కింద మా ఇల్లు’ కథ మనసుని తాకుతుంది. మామిడి మొక్క దీనిలో ప్రధాన పాత్ర. ఆర్థిక అంశాలు మానవ సంబంధాల్ని చిన్నాభిన్నం చేస్తున్నాయని చెప్పే కథ. చివరగా ‘తాంబూలం‘ అనే కథలో భార్యాభర్తల మధ్య శృంగారం ఓ జానపద కథకి ముడిపెట్టి చెబుతారు. ధనం, అధికారం ఉన్నాయని సృష్టి రహస్యం అవగతం చేసుకోకుండా లోకంలోని సుఖమంతా సొంతం చేసుకోవాలనుకోవడం తప్పని రాణి పాత్రతో చెప్పిస్తారు. అంతేకాదు. ఒకరికి ఒకరే అనే నియమం వచ్చినప్పుడు మాత్రమే స్త్రీలకు న్యాయం జరుగుతుందని అంటుంది రాణి పాత్ర.

మంజరి గారిలోని విశిష్టత, ఎలాంటి డొంక తిరుగుడు లేకుండా సూటిగా చెప్పగలగడం. పదాడంబరాలు లేకుండా వాడుక భాషలో రాయడం. నేల విడిచి సాము చెయ్యని పాత్రలు సృష్టించడం. మానవ సంబంధాల్ని ఉన్నతంగా చూపించడం. వీరి కథలు పాఠకుల అభిమానాన్ని చూరగొంటాయి. వీటిలోని పదాలు ఈ రచయిత కన్నీళ్ళని కొన్ని కథలు చదివాక నాకనిపించింది.

అంతా రెండో క్లాసులో రాయడం నేర్చుకుంటారు. పెద్దయ్యాక రాయడం ఆపేస్తారు. అలా ఆపని మంజరి గారు మరిన్ని కథలు మనకి అందిస్తారని ఆశిస్తాను. చివరలో ఆరు ప్రపంచ ప్రసిద్ధ పుస్తకాలని చక్కగా పరిచయం చేసారు. వీటన్నిటిని మీరు చదివి ఎంజాయ్ చేస్తారని ఆశిస్తూ….. 

  మల్లాది వెంకట కృష్ణమూర్తి 

ఇదీ కథల వరుస….

చూపున్న మనిషి
      సంకెళ్ళు
      ప్రేమించి చూడు.
      గదిలో వాళ్ళిద్దరూ
      చూసి రాత
      పుబులి
      ఆమె ఎవరు?
      దొంగ
      ఆకాశం కింద మా ఇల్లు
      తాంబూలం 

         చూపున్న మనిషి 

  

బూట్ల చప్పుడుతో ఆ ప్రాంతం మారుమ్రోగుతోంది. సంవత్సరంలో రెండు సార్లు మాత్రమే ఆ చప్పుడు వినపడుతుంది. శీతాకాలం ప్రారంభమయ్యాక డిసెంబర్ నెలలో వెనక్కి బయలుదేరి జనవరి నెలలో తిరిగి వస్తాయి భారతీయ దళాలు. ఈ సందర్భంలో తప్ప, అక్కడ పిట్టల అరుపులు కూడా వినిపించవు. సరిహద్దు ప్రాంతంలోని కార్గిల్ ఏరియాలో డిసెంబరు, జనవరి నెలల్లో విపరీతమైన మంచు పడుతుంది. అది ఇరవై నాలుగు గంటలూ వర్షం లాగా కురుస్తుంది. ఆ సమయంలో అక్కడ మనుషులు వుండటం అసాధ్యం.

అందుచేత భారత్, పాక్ దళాలు సరిహద్దునుండి మూడు కిలోమీటర్లు వెనక్కి జరుగుతాయి. మంచు తీవ్రత తగ్గాక జనవరిలో తమ స్థావరాలకి తిరిగి రావడం ఎన్నో ఏళ్ళనుండి జరుగుతోంది. ఆ సంవత్సరం జనవరిలో భారత్ దళాలు తమ స్థావరాలకి బయలుదేరాయి. కొంత దూరం వెళ్ళాక కాల్పులు మొదలయ్యాయి. ఏం జరుగుతుందో అర్ధం కాక ముందే భారత్ జవాన్లు నేలకూలారు. మిగతా వాళ్ళంతా రాళ్ల వెనుక పొజిషన్ తీసుకున్నారు. అక్కడ నుంచి చూస్తే ఎదురుగా బంకర్లు కనిపించాయి. ఒకతను బంకరు నుంచి ఉర్దూలో అరిచాడు. 

“మీరు మా సరిహద్దు లోకి చొరబడుతున్నారు. అది ప్రమాదం, వెనక్కి వెళ్ళిపొండి”

సరిహద్దు నుండి భారత్ భూభాగంలోకి చొచ్చుకొచ్చి, పాక్ సైనికులు స్థావరాలు ఏర్పాటు చేసుకొన్నారని అప్పటికి గానీ అర్థం కాలేదు భారత్ బలగాలకి, ఇరుపక్షాల సైనిక అధికారులు చర్చలకి కూర్చున్నారు. ఆక్రమించిన స్థలం పాక్ భూభాగం లోనిదిగా వాళ్ళ మ్యాపులో వుంది. చర్చలు విఫలమయ్యాయి.

          *** 

“చీర్స్..” చెప్పాడు విక్రమ్ బాత్రా.

అంతా గ్లాసులు పైకెత్తారు. తన గాను లోని స్కాచ్ కొద్దిగా సిప్ చేసి టేబుల్ మీద పెట్టాడు బాత్రా. అతనికి పాతిక సంవత్సరాలు మించి వుండదు వయసు… సన్నటి మీసం, దగ్గరకి కత్తిరించిన జుట్టు నిండుదనాన్ని ఇచ్చాయి అతని రూపానికి. కామత్ హోటల్లోని బార్లో సెపరేట్ కాబిన్లో జరుగుతున్న పార్టీ అది.

“అంకిత గురించి మాకెప్పుడూ చెప్పలేదు. ఎలా పరిచయం అయ్యింది?” అడిగాడు ఓ మిత్రుడు. 

ఆ పేరు వినిపించిన మరుక్షణం బాత్రా ముఖం వికసించింది. అంతే….ఓ. చిరునవ్వు అతని పెదవుల మీద ప్రత్యక్షమయ్యింది. “గత సంవత్సరం ట్రైనింగ్ పూర్తయ్యాక సెలవులో వచ్చినప్పుడు మొదటిసారి చూసాను.” అని చెప్పి క్షణం సేపు ఆగాడు బాత్రా.

అందరూ ఆసక్తిగా అతని మీదకి దృష్టి సారించారు. అక్కడ పార్టీలో వున్నవాళ్లలో ఎవరికీ ఇంకా పెళ్లి కాలేదు. చదువు ముగించుకొని, ఒక్కొక్కరూ ఒక్కో రంగంలో స్థిరపడే ప్రయత్నంలో వున్నారు.

“…….ఆ రోజు ఆదివారం. అమ్మతో కలిసి జైన్ టెంపుల్ దగ్గరున్న ప్రేమ సమాజం వారి శరణాలయానికి వెళ్ళాను. మేము వెళ్లేసరికి ఆ శరణాలయం హాల్లో నూట ఏబై మంది అంధులైన పిల్లలు వరసగా నిలబడి వున్నారు. ఎదురుగా శరణాలయం సిబ్బందితో పాటు ఓ తల్లీ, కూతురూ కూర్చున్నారు. పిల్లలంతా ఒకేసారి “హ్యాపీ బర్త్ డే అంకితా…..” అన్నారు. ఎదురుగా వున్న ఆ పేరు గల అమ్మాయి ముఖం ఒక్కసారిగా పద్మంలా విచ్చుకుంది. అప్పుడు చూసాను” చెప్పాడు.

“ఇంకేముంది…….వెంటనే పరిచయం చేసుకున్నావు.” నవ్వుతూ అన్నాడు ఓ మిత్రుడు.

“లేదు” అన్నాడు బాత్రా.

“ఏం?”

“అక్కడ జరిగింది చూసి నా మెదడు పనిచెయ్యడం మానేసింది. పుట్టిన రోజు కోసం పెద్ద హోటల్లో వేలకి వేలు ఖర్చు చేస్తున్న ఈ రోజుల్లో, కొంతమంది అంధులైన పిల్లల మధ్య బర్త్ డే జరుపుకోవడం అనేది మామూలు సంస్కారం కాదు. అందంగా వుండే మనుషులు మనకి చాలా మంది కనిపిస్తారు. కానీ… హృదయ సౌందర్యం వుండే. అంకిత లాంటి వాళ్ళు ఎక్కడో వుంటారు. అలాంటి అందమైన అమ్మాయి నా ఎదురుగా వుంది. ఆమె పట్ల ఎలా స్పందించాలో నాకు అర్ధం కాలేదు.”

“మరేం చేసావు? మీ వ్యవహారం ఎంగేజ్మెంట్ దాకా ఎలా వచ్చింది?” ఆశ్చర్యంగా అడిగాడొక మిత్రుడు. 

చిన్నగా నవ్వాడు బాత్రా. “ఆమెకి నా స్పందన ఎలా తెలియజేయాలో నిర్ణయించుకునే సరికి నా సెలవు అయిపోయింది. ప్రేమ సమాజానికి వెళ్లి, ఆ అమ్మాయి చిరునామా తీసుకున్నాను. నా స్పందన తెలియజేసే భాద్యత అమ్మకి అప్పగించాను. దాని ఫలితమే రేపు జరగబోయే ఎంగేజ్మెంట్.” 

అంతా చప్పట్లు కొట్టారు. తన గ్లాసు అందుకొని కొద్దిగా మందు తాగాడు. బాత్రా. మిగతా వారిలో కొందరు సిగరెట్లు వెలిగించారు. జీడిపప్పూ, ఉడికించిన చిక్కుడు గింజలూ ప్లేట్లతో తెచ్చాడు స్టివార్డ్.

ఇంతలో తన సెల్ మోగటంతో కాల్ రిసీవ్ చేసుకొన్నాడు బాత్రా. “ఎస్….కెప్టెన్ విక్రమ్ బాత్రా స్పీకింగ్…..” చెప్పాడు. అవతలి వాళ్ళు చెప్పింది ఓ నిముషం పాటు విని “ఎస్…సార్!” వినయంగా బదులిచ్చి కాల్ కట్ చేసాడు.

అతని ముఖం మబ్బు చాటు చంద్రునిలా అయ్యింది. అదంతా కొన్ని క్షణాలు మాత్రమే.

“ఎక్కడ నుంచి కాల్? అంకిత చేసిందా?” నవ్వాడు ఓ మిత్రుడు.

“కాదు…. ఇప్పుడే వస్తాను.” చెప్పి బార్ బయటకి వచ్చి, ఇంటికి కాల్ చేసాడు.

“ఎంగేజ్ మెంట్ కాన్సిల్ చెయ్యాలమ్మా” గొంతు పెగుల్చుకొని చెప్పాడు తల్లికి.

ఆమె అడిగిన ప్రశ్నలకి సమాధానం ఇచ్చి, రెండో కాల్ చేసాడు. “రేపటికి డిల్లీ ఫ్లయిట్కి ఒక టిక్కెట్ కావాలి” చెప్పి, ఆ తరువాత పార్టీ జరుగుతున్న చోటికి వచ్చాడు.

“మిత్రులారా! అనివార్య కారణాల వల్ల నా ఎంగేజ్మెంట్ వాయిదా పడింది. నేను అర్జెంట్ గా నా యూనిట్ రిపోర్ట్ చెయ్యాలి. మీరు ఎంజాయ్ చెయ్యండి” ఫ్రెండ్స్ తో అన్నాడు బాత్రా.

“అదేమిటి?” తెల్లబోయారు అంతా. ఎంగేజ్మెంట్ సందర్భంగా కోరితే ఇస్తున్నపార్టీ అది.

“అంత కంటే చెప్పడానికి ఏమీలేదు” అప్పటికి పూర్తిగా తేరుకున్న అతను అన్నాడు.

మరునాడు ఎయిర్ పోర్ట్ లో అంకితతో చెప్పాడు. “నన్ను క్షమించు…. దేశానికి నా అవసరం వచ్చింది. జీవితాంతమూ పనిచేసినా చాలా మందికి ఇలాంటి అవకాశం రాదు. జాతీయపతాకం పట్టుకొని నీకోసం తిరిగోస్తా. లేదంటే శరీరం మీద కప్పుకొని వస్తా. అప్పుడు నేనొక జ్ఞాపకం అవుతా. నన్ను అర్ధం చేసుకో”

ఆమె చిన్నగా తలూపి చెప్పింది “ఐ లవ్ యూ విక్రం… అండ్ ప్రౌడ్ ఆఫ్ యూ”

             ***

మరునాడు సాయంకాలం శ్రీనగర్ లోని తన పేరెంట్ యూనిట్ రాజ్ పుత్ రైఫిల్స్ ఇన్ చార్జ్ కి రిపోర్ట్ చేసాడు. బాత్రా అందించిన పాస్ పోర్ట్ అందుకొని చెప్పాడతను.

“పీక్ 4875 దగ్గర ఓ ప్లటూన్ వుంది. దాన్ని లీడ్ చేస్తున్న లెఫ్ట్ నెంట్ తల్లి కొన్ని గంటల క్రితం మరణించింది. అతన్ని రిలీవ్ చెయ్యడానికి మన దగ్గర మనుషులు లేరు. ఇప్పుడు అక్కడ కొండ మీద స్థావరం ఏర్పాటు చేసుకొని శత్రువు తీవ్రంగా ప్రతిఘటిస్తున్నాడు. రేపు ఉదయం నువ్వెళ్ళి ఆ ప్లటూన్ భాద్యతలు తీసుకో. మెన్ వచ్చిన వెంటనే నిన్ను రిలీవ్ చేస్తాను”. ఇన్ చార్జ్ కి స్మార్ట్ గా సెల్యూట్ చేసాడు. బాత్రా. అతని ర్యాంక్ కి ఆ బాధ్యత చిన్నది. ఎమర్జెన్సీలో హోదాకి అంత విలువ ఉండదు.

ఉదయం ప్రయాణానికి అవసరమైన కిట్, వెపన్ తీసుకున్నాడు బాత్రా. మరునాడు తెల్లవారు జామున బయలుదేరాడు. కొంత దూరం ఆర్మీ జీపులో వెళ్ళి, అక్కడనుంచి ఓ గంట నడిచాడు. సూర్యుడు ఉదయిస్తున్న సమయంలో కాల్పుల శబ్దం వినిపిస్తుండగా పోస్ట్ చేరాడు. అక్కడ ఇన్ చార్జ్ లెఫ్ట్ నెంట్ ని వెంటనే రిలీవ్ చేసాడు.

బంకరు లోనుంచి చుట్టూ చుసాడతను. ఎదురుగా ఎత్తయిన కొండ ఒకటి 4875 గా పిలిచేది దాన్నే. భారత్ సైనికుల బంకరుకీ, ఆ కొండకీ మధ్య కిలోమీటరు దూరం వుంటుంది. మంచు పేరుకోవడంతో పరిసరాలు, కొండ సూర్య కాంతికి కళ్ళు మిరుమిట్లు గొలిపే వెలుగు ప్రసరిస్తున్నాయి.

మధ్యాన్నానికి ఆ మంచు కరిగి చిన్న చిన్న నీటి గుంటలు ఏర్పడతాయి. అక్కడ రాత్రి పూట చలిని తట్టుకోవడం అంత తేలిక కాదు. ఏప్రెల్ నెల చివరి వరకు అలాగే వుంటుంది వాతావరణం. నిజానికి ఎదురుగా వున్న ఆ కొండ భారత భూభాగం లోనిది. కొండ దాటి ఓ కిలోమీటరు వెళితే భారత సరిహద్దు వస్తుంది. కానీ… శత్రువు అవకాశం చూసుకొని ఆక్రమణకి దిగాడు.

“శత్రువులు ఎంత మంది వుంటారు?” సెకెండ్ లెఫ్ట్ నెంట్ సుబేదార్ని అడిగాడు.

“తెలియదు సార్! మొన్న ఉదయం సరిహద్దు వైపు వెళుతుంటే, పై నుంచి కాల్పులు జరిపి, కొంతమంది సైనికుల్ని హతమార్చారు. వెంటనే కిల్లింగ్ రేంజ్ కి దూరంగా బంకరు ఏర్పాటు చేసాం.” వివరించాడతను.

“మనపోస్ట్ లో సిబ్బంది ఎంత మంది వున్నారు?”

“ముప్పయి మంది సార్” బైనాక్యులర్స్ అందుకున్నాడు బాత్రా. ఎంత నిశితంగా చూసినా కొండ మీద ఏముందో తెలియడం లేదు. శత్రువు వెనక నుంచి కొండ మీదకి చేరి స్థావరం ఏర్పాటు చేసుకొన్నాడు. కొండ మీదకి వెళితే తప్ప శత్రువు చిక్కడు. అతని ఆలోచనలకు అంతరాయం కలిగిస్తూ ఓ జవాను మగ్గుతో టీ అందించాడు. ఇసక బస్తా మీద కూర్చొని టీ తాగసాగాడతను. కొండ మీద వున్న శత్రు స్థావరాన్ని నాశనం చేస్తే తప్ప ముందుకి సాగడం కుదరదు.

కంటికి కనిపించని శత్రు స్థావరాన్ని బోఫోర్స్ ట్యాంకర్లు కూడా ఏమీ చెయ్యలేవు. రెండు నెలల కాలంలో శత్రువు చాలా బలమైన స్థావరం ఏర్పాటు చేసుకొన్నాడు. వాళ్ళని ఏమార్చి కొండ మీదకి వెళ్ళడం ఎలా? టీ తాగడం పూర్తయ్యేటప్పటికి అతని బుర్రలో ఓ పథకం రూపుదిద్దుకుంది. 

అప్పుడప్పుడు కొండ మీద నుంచి శత్రువు కాల్పులు కొనసాగిస్తున్నాడు. బదులుగా భారత్ జవాన్లు ట్రెంచెస్ నుంచి తూటాలతో జవాబు ఇస్తున్నారు. ఆమ్యునేషన్ వృధా చెయ్యకూడదని, అదే సమయంలో భారత బలగాలు ముందుకి రాకుండా చెయ్యాలని శత్రువు ఎత్తుగడగా తెలిసిపోతోంది.

సుబేదార్ని పిలిచి చెప్పాడు బాత్రా. “వెంటనే హెడ్ క్వార్టర్ని కాంటాక్ట్ చేసి ఓ పది మంది కోర్ ఆఫ్ ఇంజనీర్స్ ని పికాస్ వంటి పరికరాలతో పోస్ట్ కి పంపించమని చెప్పండి. అలాగే రేషన్ కీ, ఆమ్యునేషన్ కి లోటు లేకుండా చూడండి.”

“యస్ సార్!” సెల్యూట్ చేసాడతను. ఆ సాయంకాలం పది మంది కోర్ ఆఫ్ ఇంజనీర్స్ బృందం బాత్రాకి రిపోర్ట్ చేసింది.

“పైన శత్రువు వున్నాడు. కొండ వెనక నుంచి శత్రుదళాలు పైకి చేరాయి. కాబట్టి, ఆ దారిలో ల్యాండ్ మైన్స్ అమర్చి వుంటాడు. మనం ఎదురుగా వున్నాం కనుక వాళ్ళ దృష్టి ఇటే వుంటుంది. ఇక మిగిలిన వాటిలో ఎడమవైపు భాగం కంటే, కుడి వైపు విశాలంగానూ, శత్రువు కంటికి దూరం గానూ వుంది. మన సైనికులు వెళ్ళడానికి వీలుగా అటు వైపు మీరు మార్గం చేయాలి. ఇది చెప్పినంత సులువు కాదని నాకు తెలుసు. మీరు ఎంత త్వరగా పని ముగిస్తే, అంత తొందరగా మనం శత్రువుని తుదముట్టించ వచ్చు.” కాగితం మీద గీసిన మ్యాపు చూపించి చెప్పాడు బాత్రా. ఆ రాత్రి సెంట్రీలు పరిసరాల్ని జాగ్రత్తగా గమనిస్తుంటే కోర్ ఇంజనీర్స్ బృందం ఆ చీకట్లో కొండ కుడివైపుకి సాగిపోయింది. ఎలాంటి అలికిడి వినిపించినా తనకి తెలియజేయ్యమని సెంట్రీలకి చెప్పాడు బాత్రా. తెల్లవారుజామున మూడు గంటలకు తిరిగి వచ్చిందా బృందం. ఆ పగలంతా వాళ్ళు విశ్రాంతి తీసుకున్నారు. ఆర్మీలో కోర్ ఆఫ్ ఇంజనీర్స్ పాత్ర చాలా ముఖ్యమైనది. 

యుద్ధ సమయంలో సైనిక బలగాలు పురోగమించడానికి వీలుగా ముందుగా వెళ్ళేది కోర్ ఇంజనీర్సే. అందరికంటే ముందు ప్రాణాలు కోల్పోయేది కూడా వీళ్ళే. రెండో రోజు కోర్ ఇంజనీర్స్ ఇన్ చార్జ్ బాత్రాతో చెప్పాడు.

“కొండ కుడి వైపు నుండి ఆయుధాలతో ఒకరి వెనుక ఒకరు వెళ్ళడం అసాధ్యం. అందుచేత ఓ మనిషి కొండ మీదకి వెళ్ళడానికి మార్గం చేస్తున్నాం. అతను పైకి చేరాక రోప్ కిందకి వదులుతాడు. దాని ఆధారంగా మన వాళ్ళు ఒక్కొక్కరూ పైకి వెళతారు.”

“గుడ్” మెచ్చుకున్నాడు బాత్రా. శత్రువు తన ఉనికిని తెలియజేస్తూ తూటాలు పేలుస్తున్నాడు. మేం ఉన్నామని భారత్ జవాన్లు ఎదురుకాల్పులతో సమాధానం ఇస్తున్నారు.

ఎవరికీ హాని కలిగించని ఫైరింగ్ అది. హెలికాఫ్టర్ ద్వారా బాంబింగ్ చెయ్యడానికి వీలుకాదు. శత్రువు దాన్ని తేలిగ్గా కూల్చేస్తాడు. అలాగే పాక్ హెలికాఫ్టర్లు కొండను సమీపించలేవు. బోఫర్స్ ట్యాంకర్లు వాటిని బూడిద చేస్తాయి. ఆ పరిస్థితిలో రిస్క్ తీసుకుంటే తప్ప పని కాదు.

ప్రతిరోజూ రాత్రి ఎనిమిది దాటాక కోర్ ఇంజనీర్స్ చీకట్లో కలసి పోతున్నారు. తిరిగి తెల్లవారుజామున బంకరు చేరుకుంటున్నారు. అలా ఆరు రోజులు గడిచాయి.

“ఈ రోజుతో మాపని పూర్తవుతుంది. రేపు రాత్రికి అటాక్ చెయ్యవచ్చు.” చెప్పాడు ఇన్ చార్జ్. వెంటనే తన సిబ్బందిని సమావేశపరిచాడు బాత్రా. అక్కడున్న ముప్పయ్ మంది నుంచి పదిమంది యువకుల్ని ఎన్నిక చేసాడు. తమతో తీసుకెళ్ళాల్సిన ఆయుధాల గురించి, తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తల గురించి చర్చించి చివరగా అన్నాడు “శత్రువు ఒక్కడు కూడా ప్రాణాలతో ఉండ కూడదు. అర్ధరాత్రి దాడి చేస్తాం. కాబట్టి, మన వైపుకూడా ప్రాణ నష్టం జరగవచ్చు. మాతృదేశానికి మన ప్రాణాలు అవసరమైతే ఇచ్చేద్దాం. అదే సమయంలో శత్రువుని కొండ మీద పాతేద్దాం…..”

ఉత్సాహంగా తలూపారు. కోర్ ఇంజనీర్స్ బృందం ఎప్పటిలాగా ఆ రాత్రి కొండ వైపు సాగిపోయింది. అర్ధరాత్రి రెండు గంటలకి హటాత్తుగా కాల్పుల శబ్దం వినిపించింది. బంకరు లోని సిబ్బంది మొత్తం మేలుకొని ఆయుధాలతో సిద్ధమయ్యారు. ట్రెంచెస్ లోని సైనికులు ఎదురు కాల్పులు ప్రారంభించారు.

ఆ సమయంలో శత్రువు ఎందుకు ఫైరింగ్ మొదలుపెట్టాడో ఎవరికీ అర్థం కాలేదు. మరి కాస్త సమయం గడిచాక కోర్ ఇంజినీర్స్ ఒక్కొక్కరూ బంకరు చేరారు. 

“ఏమైంది” ఇన్చార్జ్ ని అడిగాడు బాత్రా..

“తెలియదు సార్! మేము పని ముగించుకొని తిరిగొస్తుండగా మా మీద కాల్పులు మొదలయ్యాయి”

“మన పథకం శత్రువులకు తెలిసిపోయి వుంటుందా?” అడిగాడు బాత్రా.

“అవకాశం లేదు సార్! కాళ్ళు ఆనించి పైకి వెళ్ళడానికి వీలుగా చిన్నచిన్న గోతులు కొండ పై వరకుచేసాం. పై నుంచి చూస్తే అవి కనిపించవు. శత్రువుకి తెలిసిపోతుందని పైన రోప్ కట్టలేదు. మా మనిషి పైకి వెళ్ళి, రోప్ కట్టి, దాడి చెయ్యడానికి ముందు వదులుతాడు” వివరించాడతను.

“సార్! ఒక మనిషి తక్కువయ్యాడు….” చెప్పాడు ఒకతను. తన మనుషుల్ని లెక్క చూసి అన్నాడు ఇన్చార్జ్. “సిద్దయ్య లేడు…” అంతా బయటకి చూసారు. ఇంకా చీకట్లు విచ్చుకోకపోవడంతో ఏమీ కనిపించలేదు. అతను శత్రువు చేతికి చిక్కే. అవకాశం లేదు.

కాల్పుల శబ్దానికి కంగారు పడి చీకట్లో దారి తప్పి వుండాలి. లేదా తూటాలు తగిలి గాయపడటమో, మరణించడమో జరగాలి. ఎవరి ఊపిరి వారికే వినిపించేటంత నిశ్శబ్దం అలుముకుంది బంకరులో, ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడక పోవడంతో అక్కడ పరిస్థితి మరింత బరువుగా తయారయ్యింది. చీకటి పల్చబడి, సన్నటి వెలుగు రాసాగింది. బైనాక్యులర్స్ కళ్ళ ముందుంచుకొని చూస్తున్నాడు బాత్రా. కొండకీ, బంకరుకీ మధ్య నేలమీద మంచులో వుందో ఆకారం. నిశితంగా చూసి…. ఆ ఆకారం కదులుతోందని గ్రహించాడు.

“అతను ప్రాణాలతో వున్నాడు. ఫస్ట్ ఎయిడ్ చేసి, హెడ్ క్వార్టర్ హాస్పిటల్ కి పంపితే బ్రతుకుతాడు.” చెప్పి, బైనాక్యులర్స్ కోర్ ఇంజనీర్స్ ఇన్చార్జ్ కి అందించాడు. ఒకరి తర్వాత ఒకరు చూసి నిజమేనని గ్రహించారు అంతా. అయితే అతన్ని అక్కడ నుంచి తీసుకురావడం ఎలా? బంకరు నుంచి కాలు బయటపెట్టి నాలుగు అడుగులు వేస్తే చాలు శత్రువు కాలుస్తాడు. శత్రువుని ఏమార్చి తీసుకురావడం అసాధ్యం. చీకటి పడేవరకూ ఆగితే అతని ప్రాణం పోవచ్చు.

“నేను వెళ్లి తీసుకువస్తాను.” చెప్పాడు కోర్ ఇంజనీర్స్ ఇన్చార్జ్. అతని కళ్ళలోకి సూటిగా చూసి తల అడ్డంగా ఊపాడు బాత్రా.

“కేడెట్ గా ముందు దేశరక్షణకి ప్రాధాన్యమిచ్చి, తర్వాత నేను కమాండ్ చేసే సిబ్బంది రక్షణ చూసుకుంటానని, చివరగా వ్యక్తిగత క్షేమం గురించి ఆలోచిస్తానని ప్రమాణం చేశాను. ఇప్పుడు అతన్ని రక్షించాల్సిన భాద్యత నాది….” ఎవ్వరూ మాట్లాడలేదు. “ఈ రాత్రికి మనం శత్రువు మీద దాడి చెయ్యాలని నిశ్చయించు కున్నాం. ఇప్పుడు మీరు రిస్క్ తీసుకోవడం మంచిది కాదు. గాయపడిన అతన్ని నేను తీసుకువస్తాను.” సుబేదార్ అన్నాడు.

“శత్రువు మీద దాడి చెయ్యడం వేరు. శత్రువు దాడిలో గాయపడిన మనిషిని రక్షించడం వేరు. శత్రువుని తుదముట్టించడం అనేది మన అందరి బాధ్యత. గాయపడిన సైనికుడ్ని తీసుకురావడం అనేది నా ఒక్కడి భాద్యత. మీ దేశభక్తి మీదా, సామర్ధ్యం మీదా నాకు పూర్తి నమ్మకం వుంది” చెప్పి, యునిఫారం షర్ట్ తీసేసాడు. లోపల పి.టి. బనియన్ వుంది. కాళ్ళకి జంగిల్ షూ వేసుకున్నాడు. అందరూ చూస్తుండగా బంకరు బయటకు వచ్చి, చప్పున నేల మీద పడి, లైనింగ్ పొజిషన్ తీసుకున్నాడు. అంతా ఊపిరి బిగపట్టారు. 

నేల మీద మంచులో బల్లిలా కదులుతున్నాడు బాత్రా. లైనింగ్ పొజిషన్ వల్ల అతను శత్రువు కంటికి కనిపించలేదనీ, లేదంటే కాల్పులు ప్రారంభమయ్యేవని అందరికీ అర్థమయ్యింది. ట్రెంచెస్ లోని సైనికులు ఎలర్ట్ గా వున్నారు. బోఫోర్స్ ట్యాంకులు పేలడానికి సిద్ధంగా వున్నాయి. బంకరులోనుంచి చూస్తున్న వారి గుండెలు వేగంగా కొట్టుకుంటున్నాయి..

నేల మీద వున్న ఆకారం వద్దకు చేరేందుకు ఇరవై నిముషాలు పట్టింది. బాత్రాకి. వెల్లికిలా తిరిగాడతను. అంత దూరం మంచులో పాక్కు రావడంతో అలసిపోయిన కాళ్ళూ, చేతులకి కొన్ని క్షణాలు విశ్రాంతి ఇచ్చాడు. ఓ మనిషిని ఎత్తుకొని రెండు, మూడు వందల గజాల దూరం పరిగెట్టడం ట్రైనింగ్ లో ఒక భాగం. యుద్ధ భూమిలో నేల సాఫీగా వుండదు కాబట్టి, అతన్ని తీసుకొని బంకర చేరడానికి నాలుగైదు నిముషాలు పడుతుంది.

మెరుపులా నేల మీద నుంచి లేచి ఆ వ్యక్తిని భుజం మీద వేసుకొని పరుగు ప్రారంభించాడు బాత్రా, ఎగుడు దిగుడు నేల మీద అడుగులు బలంగా పడుతున్నాయి. అతను బంకరు వైపు దూసుకోస్తుంటే అంతా కళ్ళప్పగించి చూడసాగారు.

అక్కడ పేరుకొన్న నిశ్శబ్ధాన్ని బద్దలు చేస్తూ… కొండ మీద నుంచి తుపాకులు పేల సాగాయి. బంకరు పక్క నుంచి బోఫోర్సు ట్యాంకర్లు గర్జించాయి. ట్రెంచెస్ లోని సైనికులు కవరింగ్ ఫైర్ ఓపెన్ చేసారు. అప్పుడప్పుడు శరీరం తుళ్ళి పడుతుంటే బంకరు చేరుకున్నాడు బాత్రా.

భుజం మీద మనిషిని ఒకతనికి అందించి నేల మీద కూలిపోయాడు. అతని వీపుని తూటాలు జల్లెడలా చెయ్యడంతో ఆర్మీ ఇష్యూ చేసిన తెల్లటి పి.టి. బనియన్ ఉదయిస్తున్న సూర్యుడిలాగా కనిపిస్తోంది.

              ***

మరునాడు తెల్లవారేసరికి శత్రువుని అంత మొందించి, స్థావరాన్ని స్వాధీనం చేసుకోవడంతో పీక్ 4875 మీద జాతీయ జెండా రెపరెప లాడుతోంది. అదే సమయానికి మువ్వన్నెల జెండా కప్పిన బాత్రా శరీరం విమానంలో అతని ఇంటికి చేరింది.

(స్వాతి, మాసపత్రిక, ఏప్రిల్ 2016)

         ‌‌సంకెళ్ళు

“కాస్త జాగ్రత్తగా వుండాలి” చెప్పాడు జైలర్ నా ముఖంలోకి చూస్తూ నెమ్మదిగా. తలూపి గేటు పైకి దృష్టి సారించాను. అవతల వైపు గుంపుగా వున్నారు ముద్దాయిలు. సాయంకాలం వాళ్ళని జైలు నుండి తీసుకొని, మరునాడు కోర్టులో జాగ్రత్తగా హాజరుపరచాలి. లోకల్ కోర్టుకైతే, వాయిదా రోజు తీసుకుంటే సరిపోతుంది. కానీ, దూర ప్రాంతాల్లోని కోర్టులకైతే ముందురోజు సాయంకాలం ముద్దాయిల్ని తీసుకోవాలి. ముద్దాయిని రిసీవ్ చేసుకున్నాక కోర్టులో హాజరుపెట్టి తిరిగి జైలుకి అప్పగించే వరకూ ఎస్కార్ట్ వారిదే భాద్యత. జైలు సిబ్బంది ముద్దాయిని ఇచ్చేముందు… అతను తీవ్ర నేరాలకు పాల్పడినా లేదా గతంలో ఎస్కార్ట్ నుంచి తప్పించుకోవడానికి ప్రయత్నించినా హెచ్చరించడం రివాజు. నా ఆలోచనలు చెదగొడుతూ….

“మురికిపూడి రాఘవరావూ…” అరిచాడు వార్డెన్.

గుంపుగా వున్న ముద్దాయిల మధ్య నుంచి ఒకతను గుమ్మం దాటి జైలర్ ముందు నిలుచున్నాడు. అతను కాస్త లావుగా దానికి తగ్గ ఎత్తుతో పుష్టిగా వున్నాడు. అప్పుడే చేసుకున్నట్టు గెడ్డం శుభ్రంగా వుంది. లాల్చీ, పైజమా వేసుకున్నాడు. ముఖంలో దుడుకుతనం, కరకుతనం కొంచెం కూడా కనిపించడం లేదు.

మురికిపూడి రాఘవరావు అతనేనని నిర్ధారించుకొని కాగితాలు నా చేతికి ఇచ్చి తలూపాడు జైలర్. సెంట్రీ తలుపు తీసి మేము బయటకి అడుగు పెడుతున్నప్పుడు “ఒక్కటీ” అని అరచి తలుపు మూసేసాడు. బయట ఎదురు చూస్తున్న కానిస్టేబుల్, ముద్దాయి కుడి చేతికి హేండ్ కప్ తగిలించి లాక్ చేసి కీ నా చేతికి అందించాడు. అతన్ని వ్యాన్ ఎక్కించి కూర్చున్నాం. మిగతా ఎస్కార్టు పార్టీలు వచ్చాక వ్యాన్ బయలుదేరింది.

సిటీకి పది కిలోమీటర్ల దూరంలో వుంది జైలు. చీకటి నెమ్మదిగా ఆవరించుకుంటోంది ప్రకృతిని. ముద్దాయిలంతా బయటకి చూస్తున్నారు వింతగా, 18జైళ్లలో వున్న వాళ్ళకి స్వేచ్ఛ విలువ బాగా తెలుస్తుంది. మా ఆఫీసు చేరుకొని వెయిటింగ్ రూము కిటికీకి లీడింగ్ చైన్ తగిలించి, లాక్ చేసి అడిగాను ముద్దాయిని.” ఇక్కడనుండి బస్ ఎన్ని గంటలకి?”

“తొమ్మిదికండీ” చెప్పాడతను.

“కోర్ట్ టైముకి వెళ్లగలమా?” మళ్ళీ అడిగాను.

“ఏడుకే వెళ్ళిపోతామండి….” అని, “సార్! సిగరెట్లు కావాలి…” ధేయపడుతున్నట్టు అన్నాడు.

కోర్టుకి ముద్దాయిని తీసుకు వెళుతున్నప్పుడు ఫీడింగ్ చార్జీలు ఇస్తారు. ఆ డబ్బు ఎస్కార్ట్ ఇన్చార్జి దగ్గర వుంటుంది. ఆ డబ్బుతో ముద్దాయికి రెండు పూటలా భోజనం పెట్టించాలి. మరో దానికి ఆ డబ్బు ఉపయోగించకూడదు. కానీ… ముద్దాయి అభ్యర్ధన మీద సిగరెట్లు, బీడీలూ కొనిపెడతాం. ఇదంతా రూల్సుకి విరుద్ధం.

ఫీడింగ్ చార్జీలు వేరేవాటికీ ఖర్చు పెడితే, భోజనం పెట్టించడానికి డబ్బుండదు. అయితే, కోర్టుకొచ్చిన బంధువులు అతని అవసరాలు చూస్తారు కాబట్టి, ఫీడింగ్ డబ్బు ముందే ఖర్చు చేసినా ఇబ్బంది వుండదు. ఇదంతా రిస్క్ తో కూడిన వ్యవహారం అయినా తప్పదు. ఇరవై రూపాయలతో ఓ మనిషికి రోజంతా తిండి పెట్టడం అసాధ్యమని జగమెరిగిన సత్యం.ముద్దాయికి అవసరమైన సిగరెట్లు తెప్పించి, అతని వద్ద కానిస్టేబుల్ని కాపలా వుంచి ఆఫీసులోకి వెళ్ళాను. గుంటూరు జిల్లాలోని ఆ ఊరు కోర్టుకి వెళ్లి రావడానికి అవసరమైన బస్ వారంట్లు తీసుకున్నాను. వెయిటింగ్ రూముకి తిరిగొచ్చి బస్సుకి ఇంకా టైము ఉండటంతో కానిస్టేబుల్ని భోజనానికి పంపాను. ముద్దాయి సిగరెట్టు కాలుస్తున్నాడు. 

“నీకేసేమిటి?” అడిగేను, రిలాక్స్ గా కూర్చొని.

“మర్డర్ కేసండి….” అన్నాడతను.

“చేసేవా?” అని అడిగాను.

“ఆ… ఒకే దెబ్బకి తెగిపడేలా తల నరికా….” చెప్పాడతను ఓ సామాన్య విషయంలా. నేను ఏమాత్రం ఆశ్చర్యపోలేదు.

నా సర్వీసులో ఎందరో ముద్దాయిలు తారసపడ్డారు. మేము ముద్దాయిల్ని నమ్మనట్టే వాళ్ళూ కూడా మమ్మల్ని నమ్మరు. కానీ… మాతో నిజం చెప్పినందువల్ల వచ్చే ప్రమాదం ఏమీ లేకపోవడంతో నిర్భయంగా మాట్లాడతారు. పైగా ఎస్కార్ట్ పార్టీతో మంచిగా ఉండకపోతే, తమ అవసరాలు తీరవని వాళ్ళకి తెలుసు.

పోలీసు సర్వీసులో ముద్దాయి ఎస్కార్ట్ డ్యూటీ అంత కష్టమైనది మరొకటిలేదు. ముద్దాయిలు పారిపోవడం వల్ల ఉద్యోగాలు కోల్పోయిన వాళ్ళు ఎంతో మంది వున్నారు. అలాంటివారు మా ఆఫీసు చుట్టూ, కొర్టు చుట్టూ తిరుగుతూ వుంటారు. అందుకే ఎస్కార్ట్ డ్యూటీలో నేను ఎంతో జాగ్రత్తగా వ్యవహరిస్తాను. 

“నీకు శిక్ష పడుతుందా?” ఆలోచనల నుండి బయటపడి అడిగాను.

“పడదండి” నమ్మకంగా అన్నాడతను.

“ఏం?” అన్నాను ఆశ్చర్యంగా. అతను చిన్నగా నవ్వాడు.

“హత్య జరిగిన సమయంలో నేను హాస్పిటల్లో ఎక్కడకీ కదల్లేని స్థితిలో వున్నాను. నేను హత్య చెయ్యడం చౌదరి మామ చూసాడు. అతని సాక్ష్యం కంటే ఎలిబీ బలమైనది…” చాలా తేలిగ్గా అన్నాడు. ఇంటిలిజెంట్ క్రిమినల్ అన్నమాట. నేను ఇంకా జాగ్రత్తగా వుండాలి అనుకున్నాను.

“హత్య ఎందుకు చేసావ్?” అడిగేను, అతని ముఖంలోకి చూస్తూ. రాఘవరావు నిట్టూర్చాడు.

“నేను దుబాయ్ లో రెండేళ్ళు పని చేసి వచ్చాను సర్! ఆ డబ్బుతో పెద్దపిల్ల పెళ్లి చేశాను. మరో పిల్ల వుంది కాబట్టి, చిన్న చిన్న వ్యవహారాలు చక్కబెట్టుకొని తిరిగి దుబాయ్ వెళ్ళే ప్రయత్నంలో వున్నాను. అప్పుడే పొలం దగ్గర వచ్చిన తగాదా పరిష్కారం కోసం మా గ్రామ పెద్ద చౌదరిని కలవడానికి వెళ్ళాడు నా తండ్రి. ఓ గంట తర్వాత ఒళ్ళంతా దుమ్ము కొట్టుకుపోయి తిరిగొచ్చాడు. ఆ విషయం కనుక్కోవాలని చౌదరిని కలిసాను. నాకేం జవాబు ఇవ్వకుండా మనుషులతో కొట్టించి, కొన ఊపిరితో వదిలేసాడు చౌదరి….” ఆగాడతను. నేను ఆసక్తిగా వింటున్నాను.

“….. ఆస్పత్రిలో చేర్చారు. ఆరోగ్యం కుదుటపడడానికీ, విరిగిన ఎముకలు అతుక్కోవడానికి మూడు నెలలు పట్టింది. కృష్ణా జిల్లా నుంచి నా మిత్రులను పిలిచి పథకం తయారు చేశాను. తెల్లవారుజామునే నిద్ర లేచి పొలం వెళ్ళడం చౌదరి అలవాటు. నా మిత్రులను పిలిచి సాధారణంగా ఎప్పుడూ ఒక్కడే వెళతాడు. స్పాట్ పెట్టిన రోజు మామను వెంటేసుకొని బయలుదేరాడు. దారిలో మాటేసిన నా స్నేహితులు ఎదురెళ్ళారు. ఆ సమయంలో వచ్చిందెవరో అర్ధం కాక నిలబడిపోయాడు చౌదరి. వెనక పక్క తుప్ప చాటు నుండి బయటకి వచ్చాను. ఒక్క వేటుతో తల సరికాను.”

“తర్వాత ఏమైంది?” కంగారుగా అతణ్ణి అడిగాను. అంత వరకూ కళ్ళముందు కదిలిన భయంకర దృశ్యం నుండి బయటపడి “వెంటనే ముగ్గురం అక్కడనుండి అదృశ్యమయ్యేం…నా స్నేహితులు తమ ఊళ్ళకి వెళ్ళిపోయేరు. నేను హాస్పిటల్ బెడ్డు మీద బ్యాండేజితో పడున్నా… చౌదరి మామ పోలిస్ కంప్లయింట్ ఇచ్చాడు…”. అన్నాడతను. అతని కళ్ళలోకి చూసి అడిగాను. 

“హత్య చెయ్యడానికి ముందు నీ భార్యాపిల్లల భవిష్యత్తు గురించి ఆలోచించలేదా?”

“లేదు….” తల అడ్డంగా ఊపాడు. ఓ క్షణం తర్వాత అన్నాడు.

“మనిషి భయంతో ఎంత కాలం బతుకు సాగిస్తాడు? పెద్దవాడని చూడకుండా కండకావరంతో నా తండ్రి మీద చెయ్యి చేసుకున్నాడు చౌదరి. అడగడానికి వెళితే నిర్దాక్షిణ్యంగా నన్ను కొట్టించాడు. నా ప్రాణాలు పోవలిసిందే! కానీ, బతికాను. బతికి బదులు తీర్చుకున్నాను. ఇప్పుడు మా ఊరి జనం భయం లేకుండా బతుకుతున్నారు. ఆ జనమే నా కుటుంబాన్ని గుండెల్లో పెట్టుకొని చూసుకుంటున్నారు.” అన్నాడు.

అతని మాటలు నాకు ఆశ్చర్యాన్ని కలిగించాయి. సరిగ్గా తొమ్మిది గంటలకి బస్సెక్కాం. మురికిపూడి రాఘవరావుని మధ్యలో కూర్చోబెట్టి, లీడింగు చైను సీటు రాడ్డుకి తగిలించి లాక్ చేశాను. అటూ, ఇటూ కానిస్టేబుల్స్ కూర్చుంటే నేను వెనక సీటు ఆక్రమించాను. ఎవరో ఒకరు మేల్కొని వుంటే, మిగతా ఇద్దరూ కునుకు తియ్యచ్చు.

          000

బస్ స్టాండ్ పరిసరాలు వింతగా కనిపించాయి. నేను మొదటిసారి వచ్చాను ఆ వూరు. కోర్టుకు ఎటు వెళ్ళాలో… అనుకొంటూ వుండగా, అటుగా వెళుతున్న ఓ ఆటోని పిలిచి అన్నాడు ముద్దాయి.

“మీరు ఎక్కండి సార్! కోర్టు దగ్గరకు వెళ్లి, అక్కడే ముఖాలు కడుక్కుందాం.”

అంత కంటే చేసేదేమీ లేకపోవడంతో ఆటో ఎక్కాను. కోర్టు దగ్గర దిగాక ఆటోకి డబ్బులివ్వబోయాను. “వద్దండి…” అని చెప్పి, డ్రైవర్ ఆటోని తీసుకొని వెళ్ళిపోయాడు. నా నొసలు ముడివడింది.

మేము కాలకృత్యాలు ముగించి, కోర్టు ముందున్న టీ కొట్టులో కూర్చున్నాం. అందరికీ పొగలు కక్కుతున్న ఇడ్లి ఇచ్చాడు కొట్టతను. కొబ్బరి చట్నీలో ముంచుకు తింటుంటే అందులోని కారానికి మా కళ్ళలో నీళ్ళు తిరగడమే కాకుండా, శరీరాలు చెమటలు కూడా పట్టాయి. నెమ్మదిగా సమయం గడుస్తోంది. ఒక్కొక్కరుగా జనం వస్తున్నారు. కొందరు ముద్దాయిని పలకరించి, క్షేమ సమాచారాలు అడుగుతున్నారు. ఓ కానిస్టేబుల్ ఆ రోజు పేపరు చదువుతున్నాడు. మరొకతను తాపీగా సిగరెట్టు కాలుస్తున్నాడు. నేను మరింత జాగ్రత్తగా ముద్దాయిని గమనిస్తున్నాను. ఎస్కార్ట్ డ్యూటీలో ఎప్పుడు ఏం జరుగుతుందో ముందుగా ఊహించడం కష్టం.

ముద్దాయిల్లో తెలివి అధికంగా వుంటుంది. ఎస్కార్టు పార్టీ బలహీనత కనిపెట్టి తప్పించుపోతారు. ఉద్యోగంలో చేరిన కొత్తలో ఓ ముద్దాయి హేండ్ కప్ ‘కీ’ వెంట తెచ్చుకున్నాడు. అవకాశం చిక్కితే దానితో బేడీ లాక్ తీసి, తప్పించుకోవాలని. నేను ఎలర్ట్ గా వుండి, ఆ ‘కీ’ పట్టుకున్నాను. మొదట పథకం వేసుకొని పారిపోయే వాళ్ళు కొందరైతే, అవకాశం చిక్కినపుడు అనాలోచితంగా తప్పించుకునే వాళ్ళు మరికొందరు.

అసలు పారిపోవాలనే ఆలోచన కొన్ని పరిస్థితుల్లో మాత్రమే కలుగుతుంది. అయినా కూడా ఎస్కార్ట్ పార్టీ తగిన జాగ్రత్త తీసుకుంటే, ఎలాంటి ప్రమాదమూ వుండదు. లేదంటే ఉద్యోగానికి నీళ్ళు వదులుకోవలసిందే! పదిన్నరకి కోర్టు మొదలయ్యింది. మొదటగా రాఘవరావు కేసు విచారణకు వచ్చింది. హేండ్ కప్ తీసి బోనులో నిలబెట్టాం. వాయిదా పడింది కేసు.

అక్కడ పెద్దగా శ్రమ పడాల్సిన అవసరం లేకపోయేసరికి మాకు సంతోషం కలిగింది. వెంటనే బయలుదేరితే, ఏదో బస్సు దొరుకుతుంది. ఆ ప్రయత్నంలో వుండగా రాఘవరావు అన్నాడు.

“కాసేపు ఇక్కడ వుందాం సార్!”

“దేనికి?” అడిగేను.

“నా భార్యా, కూతురూ వస్తారండీ….”

నిర్ణయం తీసుకోవాల్సింది నేనే కాబట్టి, రెండు క్షణాలు అలోచించి, అతనిని అడిగాను. “కేసు ఈరోజు వాయిదా అని తెలిసినపుడు ఇంత వరకూ ఎందుకు రాలేదు?”

“మా వూరికి ఒకటే బస్పండి. ఈపాటికే రావాలి”.

వచ్చాక భార్యనీ, కూతురుని చూడనివ్వకుండా తీసుకుపోవడానికి మనస్కరించలేదు నాకు. కొద్దిసేపు వెయిట్ చెయ్యడం వల్ల పోయేదేమీలేదు. డ్యూటీకి వెళ్లి వారం తరువాత తిరిగొస్తున్నప్పుడు భార్యా పిల్లల్ని చూడాలనే కోరిక మనసులో ఎంత తీవ్రంగా కలుగుతుందో అనుభవ పూర్వకంగా నాకు తెలుసు. టీ కొట్టు లోపల చెక్కబల్లపై కూర్చున్నాం. అప్పటికే కోర్టు ఆవరణ జనంతో నిండిపోయింది. బంట్రోతు గొంతు బయటకు వినిపిస్తోంది. ఆ పేరుగల ఆసామి లోనికి వెళుతున్నాడు. చకా చకా సాగిపోతోంది అక్కడి వ్యవహారం.

రాఘవరావు చూపు కోర్టుకు ఎడమవైపు విశాలంగా వున్న పొలంలో కేంద్రీకృతమై వుంది. కాలం దొర్లిపోతోంది. కోర్టు ఆవరణలో జనం పల్చబడుతున్నారు. ఆ రోజు విచారించాల్సిన కేసులు వుంచి మిగతావి వాయిదావేసి, మేజిస్ట్రేట్ లంచికి వెళ్ళడం జరుగుతుంది. టీకొట్టులో తినుబండారాలు అయిపోవడంతో ఖాళీ పాత్రలు గుట్టగా పడవేసారు. కుంపట్లో మగ్గుతో టీ డికాషన్ మరుగుతోంది. వాచీ చూసి పన్నెండు దాటడం గమనించి, రాఘవరావుతో అన్నాను

“ఇంకెంత సేపు వుంటామిక్కడ… వెళదాం.”

“ప్లీజ్ … మరో పది నిముషాలు…” దీనంగా అన్నాడు.

“సరే…. పదినిముషాలు మాత్రమే చూద్దాం…” గంభీరంగా చెప్పాను. అతను దిగులుగా తలూపాడు. సెకన్ల ముల్లు ఎవరో నెడుతున్నట్టు కదులుతోంది. కానిస్టేబుల్స్ ఇద్దరూ నన్ను ఆశ్చర్యంగా చూస్తున్నారని నాకు తెలుసు. అలాంటి డ్యూటీలో నేను చాలా స్ట్రిక్ట్ అని చాలా మంది అభిప్రాయం. ఈ ముద్దాయి విషయంలో మెతకదనం ప్రదర్శించడానికి కారణం తెలీక అలా చూస్తున్నారు. నిజం చెప్పాలంటే నాకూ తెలీదు.

హఠాత్తుగా రాఘవరావు ఉలిక్కిపడడం గమనించి, అతను చూస్తున్న వైపు దృష్టి సారించేను. ఓ అమ్మాయి పొలాల మధ్య పరిగెడుతున్నట్టు వస్తోంది. ఒకతను బరువైన సంచితో ఆ పిల్లని అనుసరిస్తున్నాడు. రాఘవరావు చప్పున అన్నాడు” సార్! నా కూతురోస్తోంది….” అటే చూస్తూ తలూపాను.

“హేండ్ కప్ తీసేయండి సార్!” ఆందోళనగా అన్నాడతను. ఉలిక్కిపడి అతని ముఖంలోకి చూసాను.

“బేడీలు చూస్తే అదేడుస్తుందండీ….” దీనంగా చూసాడు రాఘవరావు. హేండ్ కప్ తియ్యడం ఎంత ప్రమాదమో నాకు తెలుసు. చేతికి సంకెళ్ళు లేకపోతే, ఉన్నట్టుండి లేచి పరిగెట్టవచ్చు. నేను ఆయుధం సర్దుకునే లోపు అదృశ్యమవుతాడు. ఒకవేళ ఆయుధంతో రెడీగా వున్నా, మనుషుల మధ్య పరిగెడితే చేసేదేమీ వుండదు. ఆలోచించి నిర్ణయం తీసుకునే సమయం లేదు. ఆ పిల్ల అత్యంత వేగంగా మా దగ్గరకు వచ్చేస్తోంది.

“సార్!”

నా మెదడు పనిచెయ్యడం మానేసినా, కుడిచెయ్యి మాత్రం జేబులోంచి హాండ్ కప్ ‘కీ’ బయటకు తీసింది. చైన్ తో సహా హాండ్ కప్ ఊడిపోయింది. దాన్ని లాఘవంగా తన సంచిలోకి నెట్టి టవలు కప్పేడతను. అదే క్షణంలో ఆ పిల్ల తండ్రి మీద వాలిపోయింది. నేను కానిస్టేబుల్ ని టీ కొట్టు బయట కాస్త దూరంలో నిలబెట్టి, రాఘవరావు ఎదురుగా బెంచీ మీద కూర్చొని జాగ్రత్తగా చూడసాగేను. చొక్కా అంచుతో కూతురు కళ్ళు తుడిచి అడిగేడు రాఘవరావు,

“అమ్మ రాలేదేం?”

“పంట కొయ్యడానికి కూలీలు వస్తామన్నారు… ఈ రోజు తప్పితే నెల వరకూ రారట….” ఆ అమ్మాయితో పాటు వచ్చిన మనిషి సంచి నుండి ఆరుగిన్నెల పెద్ద క్యారేజి ఒకటి బయటకు తీసాడు. సాధారణంగా హోటల్లోనే అలాంటి క్యారేజులు వుంటాయి. అతను క్యారేజీ చెక్క బల్ల మీద పెట్టి, ఒక్కో గిన్నె వరసగా వుంచి సర్దడంలో మునిగిపోయాడు.

ఆహార పదార్ధాల కమ్మటి వాసన జిహ్వని రెచ్చ గొట్టసాగింది. పప్పు చారుకి వేసిన తాలింపు కాబోలు ఘాటుగా నాసికని తాకుతోంది. అయినా సరే, నా దృష్టిని రాఘవరావు మీద నుంచి మళ్ళించలేదు. తండ్రీ, కూతుళ్ళు మాటల్లో పడ్డారు. ఒంటిగంట దాటింది సమయం. హఠాత్తుగా ఏదో గుర్తొచ్చినట్టు నాతో అన్నాడు రాఘవరావు.

“సార్! మీరు భోజనం చేసేయండి….”.

“హోటల్లో తిందాం…” చెప్పాను.

అతను నవ్వేడు “మీరు భలే వారే.. ఇంటినుంచి మనకి భోజనాలు వచ్చాయి…” అన్నాడు. నేను ఇబ్బందిగా చూసాను. బయట నుండి తెచ్చిన ఆహార పదార్ధాలు ముద్దాయికి ఇవ్వకూడదు. ఎస్కార్ట్ పార్టీ తినకూడదు. “వద్దులే” అన్నాను.

అతను లేచి తన కూతురుతో సహా క్యారేజి గిన్నెలను సమీపించాడు. స్పూనుతో ఒక్కొక్క గిన్నెలోని పదార్థం కూతురుతో తినిపించి, వచ్చి కూర్చున్నాడు.

“ముందుగా మిమ్మల్ని ఎందుకు తినమన్నానంటే… మీరు భోజనం చెయ్యడానికి కొంత సమయం పడుతుంది. ఆ సమయాన్ని నా కూతురుతో మాట్లాడడానికి ఉపయోగించుకోవాలని…” నేను మాట్లాడకుండా ఓ కానిస్టేబుల్ని భోజనానికి పంపాను. అతనూ, ఆ తర్వాత రెండో అతను, నేనూ భోజనం పూర్తి చేసాం. చివరిగా రాఘవరావు, కూతురిని పక్కనే కూర్చోబెట్టుకొని కబుర్లు చెబుతూ తను తింటూ, ఆ పిల్లకి తినిపించాడు.

ఎస్కార్టు డ్యూటీలో ఎక్కడో, ఏదో హోటల్లో కడుపు నింపుకోవాల్సిన మేము తృప్తిగా ఇంటి భోజనం తిన్నాం. తన ప్రేమంతా రంగరించి రాఘవరావు భార్య వంట చేసి వుంటుంది. అందుకే అంత రుచిగా వుంది. ఎందుకో నా కళ్ళు ఒక్కసారిగా చెమర్చాయి. తల తిప్పి క్షణాల్లో సర్దుకున్నాను. నాలుగు గంటలకి అక్కడనుండి బయలుదేరాం. రాఘవరావు కూతురు చెయ్యి ఊపి మాకు వీడ్కోలు పలికింది. తండ్రితో అంతసేపు గడపడం వల్ల కలిగిన తృప్తి ఆ పిల్ల కళ్ళల్లో కదులుతోంది.

రాఘవరావు బదులుగా కుడిచేతిని ఆడించాడు. ఆ చేతికి ఇప్పుడు సంకెళ్ళు లేవు! భవ బంధాలతో పోలిస్తే, ఉక్కు సంకెళ్ళు ఏపాటి? బతికినంత కాలం బంధించి ఉంచే సంసార సాగరం కంటే పెద్దదైన జైలు ఎక్కడుంది? బస్సు వెళ్ళుతోంది. కిటికీ పక్కనే కూర్చొని బయటకు చూస్తున్నాడు రాఘవరావు. అతను ఏం ఆలోచిస్తున్నాడో నాకు తెలియదు. అతని సంచిలో అలాగే వుండిపోయాయి సంకెళ్ళు.

(స్వాతి వారపత్రిక, 3-7-2009, సి.పి. బ్రౌన్ కధల పోటీలో బహుమతి పొందిన కధ) 

    ప్రేమించి చూడు – మంజరి

అక్కడ ఇరవై మంది కంటే ఎక్కువలేరు జనం. అందరూ టౌన్ కి నాలుగు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఇళ్ళు కట్టుకున్న ఉద్యోగస్తులు. వాళ్ళలో ఒకరిద్దరు తప్ప పరిచయస్తులు లేరు నాకు. దానికి కారణం వారానికి ఒకసారి మాత్రమే ఇంటికి వస్తాను. ఆ రోజంతా ఇంటి పనులతో సరిపోతుంది నాకు. రోడ్డుకి ఇరువైపులా విస్తరించిన ఇళ్లన్నీ పాతిక్కి మించవు. చీకటి పడిన మరుక్షణం తలుపులు తాళాలు వేసుకోవాల్సిన ప్రాంతమది. ఒకటిన్నర కిలోమీటర్లు నడిస్తే తప్ప టౌన్ లోకి వెళ్ళే వాహనం దొరకదు. ఇన్ని సమస్యలున్నా, అక్కడే ఎందుకు ఇల్లు కట్టుకున్నామంటే, మరెక్కడా ఇంటి స్థలం కొనే శక్తిలేని మధ్యతరగతి జీవులం కాబట్టి.

రెండు రోజుల క్రితం రోడ్డు పక్కనున్న డాబాలో దొంగలుపడి చేతికి అందింది అందినట్టు పట్టుకుపోయారు. అది కూడా రాత్రి పదిలోపు జరగడంతో అక్కడ నివసిస్తున్న వారి గుండెల్లో రైళ్ళు పరిగెత్తడం ప్రారంభించాయి. ఆ సందర్భంలో ఓ ఇంట్లో సమావేశం ఏర్పాటు చేసి, నాకు కబురుపెడితే వచ్చాను.

“పంచాయితీ వారితో మాట్లాడి.. వీధి దీపాలు పెట్టించాలి….” ఒకతను సూచించాడు.

“జిల్లా ఎస్పీని కలిసి, పోలీసు బీటు ఏర్పాటు చేయమనికోరాలి…” మరొకతను అన్నాడు.

సమావేశం నిర్వహిస్తున్న రిటైర్డ్ ఎమ్మార్వో ఆ సూచనలు ఒక పుస్తకంలో రాసుకోసాగాడు. ఒక్కోక్కరూ లేచి, తమ ఆలోచనలు చెప్పసాగారు. అదంతా అరగంటలో ముగిసాక, రిటైర్డ్ ఎమ్మార్వో నా వైపు చూసాడు. లేచి నిలుచున్నాను.

“మనమంతా దొంగల బారిన పడకుండా వుండటంకోసం కొన్ని వ్యక్తిగత జాగ్రత్తలు తీసుకుంటే మంచిది…” ఆగి, ఊపిరి తీసుకొని తిరిగి కొనసాగించేను.

“ప్రతి ఇంట్లోనూ సెల్ లేదా ల్యాండ్ లైన్ వుండాలి. కంట్రోల్ రూమ్, మన ఏరియా పోలీస్ స్టేషన్ నంబర్లు అందుబాటులో వుంచుకోవాలి. ప్రతి ఇంటి యజమాని, ఇంటి ఆవరణలో అలారం పెట్టుకోవాలి. అలారం వల్ల దొంగలు పారిపోవడమే కాకుండా చుట్టుపక్కల వారు మేలుకొని సాయం రావడానికి ఉపయోగపడుతుంది. ఇవన్నీ కష్టం అనుకుంటే, ప్రతికుటుంబం ఒక కుక్కని పెంచడం మంచిది…” చెప్పి కూర్చున్నాను.

“కుక్కని పెంచడం ఇబ్బంది కదూ!” మా పక్కింటి చిరంజీవి అన్నాడు.

“నా సూచన ఉపయోగం అనుకుంటేనే ఆచరించండి.” చెప్పాను.

“కుక్క వలన ఉపయోగం వుంటుందా?” అడిగేడు రోడ్డవతల వుండే ఓ వ్యక్తి.

ఆ ప్రాంతంలో నేను ఇల్లు కట్టాక, కొన్ని సంవత్సరాలకు వచ్చిన వాళ్లు వాళ్ళంతా, నా అనుభవం వాళ్ళకి ఉండదని నాకు తెలుసు. నిజానికి రోడ్డు పక్కనున్న డాబాలో దొంగతనం చెయ్యడం కన్నా, నా ఇంట్లో చొరబడటం చాలా సులువు. కానీ దొంగలు ఆ పని చెయ్యలేరు. దానికి కారణం నా ముందు చూపు.

“కుక్క వుంటే, ఓ కొత్త మనిషి మన అనుమతి లేకుండా లోనికి అడుగు పెట్టలేడు. మనిషికి కొన్ని గంటలు మాత్రమే కాపలా కాసే శక్తి వుంటుంది. కానీ… శునకం. తను బతికి ఉన్నంత కాలం ఆ పని చేస్తుంది. దొంగలకి ప్రధమ శత్రువు అదే…” అన్నాను.

“ఇంటి కాపలా సంగతి అలా వుంచండి. దానికి తిండి పెట్టోద్దూ?”

పెట్టాలి, రక్షణ కావాలంటే! నిజానికి దొంగలు వచ్చినపుడు ఫోన్ చేసాక పోలీసులు రావడానికి కొంత సమయం పడుతుంది. ఈలోపు ఏదైనా జరగొచ్చు. అసలు మన ఇంటి వైపు దొంగలు చూపు సారించకుండా చేస్తుంది కుక్క” చెప్పాను.

ఇదంతా జరిగి ఏడేళ్ళు దాటింది. కుక్కలంటే అసహ్యించుకునే చిరంజీవి ఇప్పుడు తన పెంపుడు కుక్కని రెండుసార్లు షికారుకి తీసుకెళుతున్నాడు. రాత్రి పూట ఓ కుక్క మొరిగితే చాలు వంత పాడడానికి ప్రతి ఇంట్లో ఓ శునకం ఉందిప్పుడు. కమ్యునికేషన్ కి ఎలాంటి లోటూ లేదు. ఒకప్పుడు వంద రూపాయలకు దొరికిన గజం స్థలం, ఇప్పుడు ఆరువేల రూపాయలకు పెరిగింది.

ఈ సంగతులన్నీ నాకెందుకు గుర్తొచ్చాయి అంటే, తెరచి వున్న గేటు నుంచి దొంగలా లోపలకి వచ్చింది రాజు. ఇంటి అరుగు వైపు ఓరగా చూస్తూ, నా కుర్చీ పక్కకొచ్చింది. నేను దాని తల నిమిరాను.

“దాన్నెందుకు లోపలి రానిచ్చారు….” ఎగిరిపడింది నా భార్య. అరుగు మీద కట్టిన జర్మన్ షెపర్డ్ అరుపులకు బయట కొచ్చి, “వెళ్లిపోతుందిలే…” చెప్పాను. మాటలకి అర్థం తెలియాలంటే కొన్ని సంవత్సరాలు వెనక్కి పోవాలి.

               ***

స్థలం చూసాక ఆ ప్రాంతంలో ఇళ్ళు లేకపోవడంతో అయిష్టంగా చూసింది నా భార్య. టౌన్ లో జాగా కొనే శక్తి లేదని తెలిసి కూడా! ఆమె అభ్యంతరం పట్టించుకోకుండా రెండు వందల గజాల స్థలం తీసుకున్నాను. ఓ ఆరునెలల తరువాత పునాదులు వేసాను.

ఇల్లు కట్టడానికి తయారై ఒక సంవత్సరం తర్వాత ఆ ఇంట్లో అద్దెకి దిగాను. రాత్రిపూట నక్కలు ఇంటి వెనుక చేరి అరుపులతో మాకు నిద్రలేకుండా చేసేవి. దానికి తోడు రాత్రి ఏడు దాటితే బయటకు రావద్దని, తలుపులు తాళాలు వేసుకోమని కొందరు సలహా ఇచ్చారు. జీవితంలో భయం అనేది చోటుచేసుకొంది.

యాభై కిలోమీటర్ల దూరంలోని సిటీలో వుద్యోగం చేసే నేను వారానికి ఒకసారి మాత్రమే ఇంటికి రావడానికి వీలయ్యేది. అప్పటికి పిల్లలు చిన్నవాళ్ళు. ఇంట్లో భార్యా, అత్తగారూ వుంటారు. ‘వారికి రక్షణ ఎలా?’ అనే ప్రశ్న అప్పుడే ఉదయించింది. ఇంటి రక్షణకి తీసుకోవాల్సిన జాగ్రత్తల్లో కుక్క చేరింది.

అర్జంటుగా ఇంటికి కాపలా కాసే కుక్క దొరకడం అసాధ్యం. మాకు ఇసక తోలిన లారీ డ్రైవర్ సలహా మీద వాళ్ళుండే చోట ఓ కుక్క పెట్టిన పిల్లల నుండి తల్లి లేనప్పుడు ఒకదాన్ని తస్కరించి తెచ్చాను. దానికి ‘రాజు’ అనే పేరు పెట్టాం. అవసరం మనిషికి అన్వేషణ నేర్పుతుంది. ఆ తర్వాత అది పాఠంగా మారుతుంది. ఇంటికి కాంపౌండు వాల్ లేకపోవడంతో తలుపులకి మ్యూజిక్ ఐ పెట్టించాను. ఇల్లు పూర్తి అయ్యేసరికి రాజుగాడు పెద్దవాడయ్యాడు. అందువల్ల మ్యూజిక్ అవసరం ఎప్పుడూ రాలేదు. రెండేళ్ళకి కాంపౌండు వాల్ తయారయ్యింది. అంత వరకూ ఇంటిని అంటి పెట్టుకొని ఉండే రాజు బయట తిరగడానికి అలవాటు పడి కాంపౌండ్ వాల్ మీద నుండి దూకసాగింది..

ఒక్కోసారి నాలుగు రోజులు పాటు కనిపించేది కాదు. ఆదివారం నేను ఇంటికొచ్చినపుడు మాత్రం ప్రత్యక్షమయ్యేది. మేమందరం భోజనానికి కూర్చునప్పుడు కాస్త వుండి మమ్మల్ని గమనించేది. ఆ మధ్యాహ్నం కడుపు నిండా తిని సాయంకాలం వరకూ ఇల్లు కాపలా కాసి తిరిగి అదృశ్యమయ్యేది. దాని రాకకోసం ఆదివారం నిరీక్షించడం మాకు అలవాటైంది. 

అప్పుడే రోడ్డు పక్క డాబాలో దొంగలు పడ్డారు. రిటైర్డ్ ఎమ్మార్వో ఇంట్లో సమావేశం జరిగిందప్పుడే. పన్నెండు కిలోమీటర్ల దూరంలో ఓ కోళ్ళఫారం వుందని, దాని యజమాని తనకి మిత్రుడని, అతని జర్మన్ షెపర్డ్ పిల్లలు పెట్టిందని, అతన్ని కలిసి తన పేరు చెబితే ఓ పిల్లని ఇస్తాడని చెప్పాడో మిత్రుడు. నేను వెంటనే వెళ్ళాను. కానీ, పిల్లలు లేవు. ఈసారి పిల్లలు పుట్టినపుడు ఒక దాన్ని ఇస్తానని కోళ్ళఫారం యజమాని మాట ఇచ్చాడు. ఆరు నెలల తరువాత ఆయన ఇంటికి వెళ్ళాను.

కోళ్ళ ఫారంలోని కుక్కకి నెలలు నిండుతున్నాయి. అందుచేత ప్రతి ఆదివారం అక్కడకి వెళ్లి వస్తున్నాను. ఒకవారం వెళ్లేసరికి మూడు పిల్లలు పుట్టాయని, అందులో మగది ఒకటేనని, దాన్ని ఓ అధికారి అడిగాడని చెప్పాడు కోళ్ళ ఫారం యజమాని. దానితో బాగా నిరాశ పడ్డాను.

“వచ్చేవారం రండి. ఓ పిల్లని ఇస్తాను…” చెప్పాడతను.

“ఆడపిల్ల వద్దండి” చెప్పాను.

“మగదే ఇస్తాను…. రెండేళ్ళ క్రితం నా మిత్రుడు ఓ పిల్లని పట్టుకెళ్ళాడు.. అదిప్పుడు ఎనిమిది పిల్లలు పెట్టింది. అవింకా కళ్ళు తెరవలేదు”

ఉత్సాహం తిరిగొచ్చింది నాకు. అది నా పిల్లలకి కూడా పాకి, మరుసటి వారం ఇంటికొచ్చిన మరుక్షణం గుర్తు చేశారు. వెంటనే వెళ్ళాను కానీ, కోళ్ళ ఫారం యజమాని ఊరెళ్ళాడని తెలిసాక ఏం చేయాలో తోచలేదు. ఎనిమిది వారాల పాటు తిరిగినా అతను కలవలేదు. ఆ కోళ్ళ ఫారం చూసుకునే గుమస్తాని విషయం అడిగితే చెప్పాడు.

“ముత్యాలరావు గారి కుక్క ఒకటి పిల్లలు పెట్టి చాలా రోజులయ్యింది. అడిగిన వారికి లేదనకుండా పిల్లల్ని ఇచ్చేసారట..” చెప్పాడతను. నాకు బాధ కలిగింది. కోళ్ళ ఫారం యజమానిని నమ్ముకొని మంచి అవకాశం మిస్ చేసుకున్నాను.

“నాతో ఎవరినైనా పంపుతావా, ముత్యాలరావు గార్ని కలిసి వస్తాను…” అడిగాను. ఓ కుర్రాడిని తోడిచ్చాడు గుమస్తా. ఆరు కిలోమీటర్లు వెళ్ళాక బైక్ వదిలి కిలోమీటరు నడిచి ఒక మామిడి తోట చేరుకున్నాం. ముత్యాలరావుని పరిచయం చేసుకొని వచ్చిన పని చెప్పాను.

“పెంచే ఓపిక లేక అడిగిన వారికల్లా పిల్లల్ని ఇచ్చేశానండి. ఈసారి పుట్టినపుడు ఇస్తాను” చెప్పాడు. ముత్యాలరావు. అంటే మళ్ళీ నిరీక్షణ. ముత్యాలరావు ఇచ్చిన టీ తాగి మాటల్లో పడ్డాం. ఉదయం ఏబై కిలోమీటర్లు పై చిలుకు ప్రయాణం చేసి, ఇంటి నుంచి పన్నెండు కిలోమీటర్ల దూరంలోని కోళ్ళఫారం చేరి, మళ్ళీ అక్కడ నుంచి. తనని కలవడానికి వచ్చానన్న విషయం తెలుసుకొని ఆశ్చర్యపోయాడు ముత్యాలరావు.

తల్లితో ఆడుతున్నాయి రెండు కుక్క పిల్లలు. మట్టిలో దొర్లడం వల్ల జుట్టు నిండా ధూళి అంటుకొని వుంది పిల్లలకి. వాటి అల్లరి భరించలేనట్టు కరిచేదానిలా నటిస్తోంది తల్లి.

ముత్యాలరావు లేచి వెళ్లి, తండ్రితో ఏదో చెప్పాడు. ఇద్దరూ అవతల ఇంటి దగ్గరకు చేరుకున్నారు. నేను సిగరెట్టు ముట్టించి, అత్యంత ఉత్సాహంగా ఆడుతున్న పిల్లల్ని చూస్తున్నాను. మూడు నెలల వయసు వుంటుంది వాటికి. జాతి కుక్క పిల్లలు కావడం వల్ల పుష్టిగా, అందంగా వున్నాయి. ముత్యాలరావు తిరిగొచ్చాడు. కొన్ని, క్షణాలు ఆ పిల్లల్ని చూసి, ఓ నిర్ణయం తీసుకున్నట్టు తల విదిలించి, ఓ పిల్లని అందుకుని నా చేతికి ఇచ్చి చెప్పాడు.

“దీన్ని తీసుకెళ్ళండి…” నేను తెల్లబోయాను. ఆ రెండు పిల్లలు తన బంధువుల కోసం వుంచినవి. వాళ్ళకి నచ్చజెప్పి ఆ పిల్లని నా కిచ్చాడని అర్ధమయింది. అతని ఔదార్యానికి కృతజ్ఞతలు చెప్పి, కుక్కపిల్లని అపురూపంగా అక్కున చేర్చుకొని ఇంటికి వచ్చేసాను.

ఆ సాయంకాలం కుక్కపిల్లకి స్నానం చేయించారు మా పిల్లలు. బజారుకి వెళ్ళి బెల్టూ, గొలుసూ తెచ్చాను. అప్పటికే దాని నుదిటి మీద కుంకుమ దిద్దింది మా అమ్మాయి. చూడముచ్చటగా వున్న దానిని మేమంతా బుర్ర బద్దలు కొట్టుకొని ‘విక్కీ’ అని నామకరణం చేశాం.

              ***

ఇప్పుడు నా మనసు ప్రశాంతంగా వుంది. ఇంటికి రక్షణగా కుక్కపిల్ల వచ్చినందుకు కాదు, మా ఇంటికి వచ్చిన వాళ్ళు రాజుగాడిని చూసి ‘ఊరకుక్క’ అని తేలిగ్గా మాట్లాడేవాళ్ళు. అప్పటికే చుట్టుపక్కల ఇళ్ళు ఎన్నో లేచాయి. ప్రతి ఇంట్లోనూ ఏదో ఒక జాతి కుక్క వుంది. అందువల్ల మంచి కుక్కని తేవాలనే కోరిక ఒకటి మనసులో బలంగా నాటుకుంది. రాజుగాడి గైరాజరితో ఆ కోరిక నెరవేరి మనసు ప్రశాంతంగా వుంది.

అయితే జాతి కుక్కని పెంచడంలో ఎన్నో ఇబ్బందులు వున్నాయని మా ఇంటిల్లపాదికీ క్రమంగా అర్ధమైంది. ఊరకుక్క ఏదో ఒకటి తిని వూరుకుంటుంది. విక్కీ అలా కాదు. ఒక వయసు వరకూ పాలూ, గుడ్డూ ఇవ్వాలి. వారానికి ఒకసారి స్నానం చేయించాలి. అది పడుకునే చోటుని శుభ్రంగా ఉంచాలి. మనిషి తలకి ఉపయోగించే షాంపూ రెండు రూపాయిలైతే విక్కీ గాడి షాంపు అరవై రూపాయలు. అలాగే మందుల ఖరీదు కూడా చాలా ఎక్కువ. డాక్టర్ పర్యవేక్షణ తప్పనిసరి.

విక్కీ వచ్చేక రాజుగాడు ఇంటికి రావడం బాగా తగ్గిపోయింది. ఎప్పుడైనా వస్తే గేటు చప్పుడు చేస్తుంది. ఆహారం పెట్టమని, ఇంట్లో తన స్థానం మరొకరు ఆక్రమించారని దానికి తెలిసిపోయి వుంటుంది. ఇంకా కాలేజీ తెరవ లేదు కనుక మా అబ్బాయి సాయంకాలం కాలనీ పిల్లలతో క్రికెట్ ఆడతాడు. వాడు వికెట్ కీపర్. బంతిని ఆపుతూ వుంటాడు. ఒకసారి బంతి వికెట్ కీపర్ కి దొరక్కుండా వెనక్కి పోయింది. ఎప్పటి నుండో అదంతా గమనిస్తున్న రాజుగాడు మెరుపులా బంతి నోట కరచుకొని మా ఇంటి దగ్గర కొచ్చి, బంతి నేల మీద వదిలి దాని కోసం వచ్చిన మా వాడిని దగ్గరకు రానిచ్చి దూరంగా పారిపోయిందట.

మరోసారి లారీ ఆగిపోవడంతో దాని కింద దూరి రిపేర్ చేస్తున్నాడు డ్రైవర్. అతని వస్తువు ఒకటి అందుకొని పారిపోయింది. తిట్టుకొంటూ దాని వెంట పడ్డాడట డ్రైవర్.

“సర్వీస్ వైరుని పోల్ కి ఎందుకు కట్టలేదు….” ఎలక్ట్రిసిటీ లైన్మెన్ మీద అరిచాను. అతను నిస్సహాయంగా అన్నాడు.

“ఏం చెయ్యమంటారు చెప్పండి? ఓ కుక్క నన్ను పని చెయ్యనిస్తే కదా! స్థంభం ఎక్కితే కిందకు చేరి ఒకటే అరుపు. దిగొచ్చేసరికి సామాన్ల సంచి లేదు.” చెప్పాడు.

మా తోట కౌలుకి తీసుకునే రైతుకి రాజుగాడంటే హడల్. నాతో పనుండి వస్తే రోడ్డు మీదున్న కాయన్ బాక్స్ నుండి ఫోన్ చేస్తాడు. ఎవరో ఒకరు వెళ్లి తీసుకురావాలి. ఆదివారం నేను ఇంటికి వచ్చినపుడు అది ప్రత్యక్షమవుతుంది. దానికి ఆ రోజు ఆదివారమని ఎలా తెలుస్తుందో ఇప్పటికీ అర్ధం కాదు. నేను ఇంట్లో ఉన్నంత సేపూ రాజుగాడిని ఎవరూ కసరరు.

ఒకనాడు కాలేజీకి వెళ్లి గంటకే తిరిగొచ్చింది మా అమ్మాయి. ఆటో వెంట పరిగెత్తి కాలేజీకి వెళ్లిందట రాజు. మా అమ్మాయి చదివే క్లాసు గుమ్మంలో కూర్చొని కదల్లేదట. టీచర్ తీవ్రంగా చూడటంతో ఇంటికొచ్చేసింది. మా అమ్మాయి.

నేను ఇంట్లో వున్నపుడు చుట్టుపక్కల తచ్చాడుతూ కాకిని కూడా ఇంటి మీద వాలనివ్వదు. సాయంకాలం మొక్కల మధ్య కూర్చోవడం నా అలవాటు. గేటు తీసి ఉండటంతో లోపలికి వచ్చి నా కుర్చీ పక్కన కూర్చున్నాడు రాజుగాడు. అది చూసి అరుస్తోంది అరుగు మీద కట్టేసున్న విక్కీ. ఆ సందడికే బయటకివచ్చి ఎగిరిపడింది. నా భార్య.

నోరులేని మూగజీవి కాబట్టే, మా తిరస్కారం సహిస్తోంది రాజు. లేకపోతే. “తల్లి దగ్గర పాలు తాగుతుంటే తీసుకొచ్చారు నన్ను. ఇంట్లో వాళ్ళని ప్రేమించడంతో పాటు, ఇంటికి కాపలా కాసాను. మీరెవరూ లేకపోయినా నా వల్లనే పురుగు కూడా లోపలికి వచ్చేది కాదు. వయసొచ్చి జత కట్టడానికి వెళితే ఇంట్లో చోటు లేకుండా చేసారు. జాతి కుక్క మీద మీకు మోజు. మా జీవితానుభవం వాటి కుండదని మీకు తెలియదు. సరే… అదంతా పక్కన పెట్టండి. ఇంత కాలం ఇంట్లో పెరిగిన నాకు హక్కులేమీ లేవా? నేను మీకేమి కానా?” అని అడిగేవాడు. నేను తెల్లమొహం వేసేవాడిని. అందుకే రాజు గాడిని నేనేమి అననని మీకీపాటికే అర్ధమై వుంటుంది. ఇతరులు బలహీనంగా వుంటే దాడి చేస్తాం. వాళ్ళే దాడి చేస్తే తల ఒగ్గుతాం. మా ఆవిడతో ఈమాటే చెప్పాను. రాజుగాడే దౌర్జన్యం చేస్తే ప్రతిఘటించలేను కదా!

(శ్రీలక్ష్మి సకుటుంబ మాసపత్రిక, 2010).

        గదిలో వాళ్ళిద్దరూ..

కాళ్ళీడ్చుకుంటూ వచ్చి బస్టాప్ లో నిలుచున్నాడు రామం. ఉదయం నుంచి కష్టపడి ఉండటంతో బాగా అలసటగా ఉందతనికి. అప్పటికి రాత్రి పది దాటింది సమయం. అందుచేత ప్రయాణికులెవ్వరూ లేరక్కడ. బస్ స్టాప్ చీకట్లో మునిగి వుంది. నిజానికి ఆ సమయంలో సిటీబస్సులు తిరగవు. కానీ... చివరి ట్రిప్ ముగించుకొని పది దాటాక డిపోకి వెళ్ళే బస్సొకటి వస్తుంది. ఇంచుమించు రోజూ అదే బస్సుకి వెళతాడు రామం. ఎప్పుడైనా అది మిస్సయితే ఆటోలు ఎటూ ఉండనే వున్నాయి.

ఓ వాహనం రోడ్డు మీద వెళుతున్నప్పుడు తల తిప్పిన రామంకి, బస్ స్టాప్ చివర మరీ చీకటిగా వున్న చోట ఓ అమ్మాయి కనిపించింది. అంతే కాదు, ఆమె తన వంక నవ్వుతూ చూసినట్టు కూడా గమనించాడు. చీకటి సందుల్లో వెళుతున్నప్పుడు ఆడవాళ్లు పలకరించడం, కవ్వించడం కొత్తేంకాదు. ముఖ్యంగా రాత్రి పదకొండు దాటాక ఆర్.టి.సి. కాంప్లెక్స్ చుట్టూ కనిపిస్తారు అలాంటి ఆడవాళ్లు. అప్పుడు మౌనంగా ఉండడమే శ్రేయస్కరమని అక్కడకి వచ్చిన కొద్ది రోజులకే తెలుసుకున్నాడు. మరో వాహనం వెళ్ళినపుడు కూడా ఆమె అలాగే నవ్వింది. కాసేపటికి రామం వైపు జరిగి అడిగిందామె.

"మీరెక్కడికివెళ్ళాలి?”

"చిన వాల్తేర్”

"నేను పెద వాల్తేర్ వెళ్ళాలి. ఆటోలో వెళ్దామా?"

చినవాల్తేర్లో తనని దించి, పెద వాల్తేర్ వెళుతుంది ఆటో. ఆమె ప్రపోజల్లో తప్పేమీ లేకపోయినా సమాధానం ఇవ్వలేదు రామం. కొద్దిసేపు ఇద్దరి మధ్యా నిశ్శబ్దం రాజ్యం చేసింది.

"మీ దగ్గర అయిదొందలున్నాయా?” హఠాత్తుగా అడిగిందామె.

“లేవు”

"రాత్రంతా వుంటాను... మీ ఇష్టం” రామం మాట్లకుండా అక్కడ నుండి కదిలి, నాలుగడుగులు రోడ్ వైపు వేసాడు.

"పోనీ మూడొందలు”

ఆగి ఒక్క క్షణం అలోచించి, వెనక్కి తిరిగి నెమ్మదిగా చెప్పాడు. “వందున్నాయి”

“చాలవు" అందామె.

"ఉన్నవి చాలవు. చాలినన్ని వుండవు. మన బతుకులే అంత.” నవ్వాడు నిర్మలంగా.

"వంద ఒకసారికే... ఎక్కడికి పోదాం.”

“నా రూమ్ కి”

"ఈ పాటిదానికి రూమ్ కెందుకు? మున్సిపల్ స్టేడియంలో ఎవరూ వుండరు” 

"ఆకలేస్తోంది. వుదయం ఎనిమిదికి రూమ్ నుండి బయటపడ్డాను. ఒళ్ళంతా చిరాగ్గా వుంది.” అన్నాడు రామం. 

అతని మాటలకు ఆమె తెల్లబోయింది. అతనిలా ఆలోచించే వాళ్ళు ఈ వృత్తిలో ఆమెకు ఎవ్వరూ తగల్లేదు. ఎందరో కలిసారు. అనుభవించామనుకొని పోయారు తప్ప స్త్రీతో సంగమించాలంటే శుభ్రత పాటించాలనుకోలేదు. ఇప్పుడు ఈ యువకుడు అది గుర్తుచేస్తున్నాడు.

“ఆటోలో పోదాం...” అని, రామం సమాధానం ఇవ్వకపోవడంతో "నా దగ్గర చిల్లరుంది" చెప్పింది.

వాళ్ళిద్దరూ ఆ సందులోని బస్ స్టాప్ నుండి మెయిన్ రోడ్ మీదకొచ్చారు. షేర్ ఆటో దొరికింది. చినవాల్తేర్ లో దిగడానికి పది నిముషాలు పట్టింది. మనిషికి నాలుగు రూపాయల వంతున ఆటోకి తనే ఇచ్చాడు రామం. డబ్బులు ఇస్తున్నప్పుడు అతని కదలికల్లో ఉత్సాహం లేకపోవడం స్పష్టంగా తెలిసిపోతోంది. అతని వెనక నడవసాగింది.

ఓ చీకటి సందులోకి ప్రవేశించి, పాడుపడిన ఒక ఇంటి గది తలుపు తెరిచాడు. ఆమె లోపలికి వచ్చాక గది తలుపు మూసి గడియపెట్టాడు. స్విచ్ నొక్కిన చప్పుడుతో పాటు ఓ బల్బు వెలిగింది. అది తక్కువ క్యాండిల్ బల్బు కావడం వల్ల కాంతి బలహీనంగా వుంది.

గదిలో ఒక మూల కిరోసిన్ స్టవ్, పాత్రలూ వున్నాయి. సున్నం పెచ్చులూడి, వికారంగా కనిపిస్తున్నాయి గోడలు. గతిలేని వాళ్ళే అలాంటి చోట ఉంటారనేది అర్ధమయ్యేంత శిధిలావస్థలో వుందా గది. రామం బట్టలు విప్పి, టవల్ కట్టుకొని వెనక తలుపు తీసి దొడ్లోని బావి వద్దకు వెళ్ళాడు.

పదినిముషాల్లో స్నానం ముగించి వస్తూ... గుమ్మం దగ్గరే ఆగిపోయాడు ఆమె చీపురుతో గది తుడవడం గమనించి. చీపురు తలుపు మూల వుంచాక లుంగీ కట్టుకొని చాప పరిచి అడిగాడు.

"అన్నం తిన్నావా?” ఆమె ఉలికిపాటు నేర్పుగా కప్పిపుచ్చుకొని బదులుగా నవ్వింది.

"ఉదయం టమాటాలతో కూర చేశాను. బాగుంటుంది. వెళ్లి చేతులు కడుక్కునిరా!" చెప్పాడు.

అప్రయత్నంగా బావి దగ్గరకు వెళ్లి, కాళ్ళూ, చేతులూ శుభ్రం చేసుకొని వచ్చిందామె. అన్నం ఒక్క మెతుకు కూడా కింద పడకుండా గిన్నెలోనే రెండు భాగాలు చేసాడు. ఒక భాగం అన్నం మీద సగం కూర వేసి, రెండో భాగం అన్నం, కూర పాత్రలో సర్ది, ఆమె ముందుకు నెట్టి అన్నాడు,

"కంచం ఒక్కటే వుంది. అదెందుకు ఎంగిలి చెయ్యాలని....” 

“మీరే వండుకుంటారా?" అడిగిందామె అతన్ని గమనిస్తూ.

"ఆఁ... నా జాతకం తెలిసి ముందే వంట నేర్పింది మా అమ్మ. ముగ్గుర్ని పెంచడానికి ఒళ్ళు హూనం చేసుకునేది. నేనే పెద్ద వాడ్ని!” చెప్పి, అన్నం కలుపుకుని గబగబా రెండు ముద్దలు తిని, ఆమె అలాగే కూర్చొని ఉండడంతో అన్నాడు,

"మొహమాటపడకు. మనం నిరంతరం ప్రాకులడేది పొట్టకోసమే. ఆకలే మనల్ని కలిపింది. బడుగు జీవులకు అదే ప్రధమ శత్రువు"

"ఆ కాస్త అన్నం మీకు సరిపోతుందా?” సందేహం వ్యక్తం చేసిందామె అతని పాత్ర వైపు చూస్తూ.

"ఏమాత్రం సరిపోదు. మరో మూడింతలు తినగలను. అయితే ఏమీ తినకుండా కడుపులో కాళ్ళు పెట్టుకొని పడుకున్న రోజులు కూడా వున్నాయి. అవన్నీ జీవితంలో ఒక భాగమని అడ్జస్ట్ కాకపోతే బతకలేం... బతకాలనుకుంటే."

ఇద్దరూ తినడం ముగించి చేతులు కడుక్కున్నారు. పాత్రలు పట్టుకెళ్ళి బావి వద్ద పడేసి వెనుక తలుపు మూసాడు రామం. “గిన్నెలు ఎవరైనా ఎత్తుకుపోతారేమో?” ఆమె గొంతులో అనుమానం.

"పోనీ... పీడాపోతుంది. నా కంటే దరిద్రులు వున్నారని అర్ధమవుతుంది. నవ్వుతూ చాపమీద కూర్చున్నాడు.

“నీ పేరేంటి”

“మీకే పేరిష్టం?”

“ఏం చెప్పకూడదా?” 

“చందన..”

“బాగుంది. అబద్దమైనా”

ఆమె నవ్వి అతని భుజంపై వాలింది. వెచ్చటి స్పర్శ. బతుకులోని కష్టాల్నీ కన్నీళ్ళనీ, దరిద్రాన్నీ, సమస్తాన్ని మరిపించే మెత్తటి స్త్రీ స్పర్శ.

ఆమె నడుము మీదకి కుడి చెయ్యిపోనిచ్చి, కూర్చొని ఉండడంతో ప్రక్కటెముకుల కిందుగా పడిన మడతని స్పృశిస్తూ మీదకి లాక్కున్నాడు రామం. ఆమె అడ్డు చెప్పలేదు. సరికదా! బాహువులు ఉక్కులా బిగిసుకున్నప్పుడు గువ్వలా ఒదిగిపోయింది. ఆత్రంగా పెదాలు అందుకోబోయాడు. చివరి క్షణంలో ఆమె ముఖం పక్కకి తప్పించడంతో అతని పెదాలు బుగ్గని ముద్దాడాయి. రామం చేతులు చురుగ్గా కదులుతున్నాయి. తనేం చెయ్యాలో తెలియనట్టు, తెలిసింది ఆచరించే స్థిరం లేనట్టు. అతని చర్యల్లో ఆవేశం వుంది. నరాల్లో రక్తం పరవళ్ళు తొక్కుతుంటే మైకం నిండిన స్వరంతో అన్నాడు.

“నాకు కొత్త...” 

“ఫర్లేదు...” అని సర్దుకుందామె.

పక్షికి ఎగరడం, చేపకు ఈదడం నేర్పక్కరలేనట్టే, కొన్ని పనులకు అనుభవం అవసరం లేదని రుజువు చేస్తూ, ఆమెను స్వాధీనం చేసుకున్నాడు. అరగంట తర్వాత లేచి లుంగీ సరిగ్గా కట్టుకొని షర్ట్ జేబులో నుండి వందనోటు తీసి అందించాడు. దాన్ని పర్సులో పెట్టుకొని జాకెట్లో వుంచుకుందామె. రామం వెల్లికిలా పడుకొని అలసటగా ఆమెని చూడసాగాడు. అతన్ని కొన్ని క్షణాలపాటు దీక్షగా పరికించి, చప్పున మీద పడిందామె.

          ***

ఆమె లేచి కూర్చుంది.

రామం ఆదమరచి నిద్రపోతున్నాడు. అతని ముఖంలో సుఖపడిన దానికి చిహ్నంలా ఓ వెలుగు ఆ మసక వెలుతురులో సైతం కొట్టొచ్చినట్టు కనిపిస్తోంది. ఇక ఏనుగులతో తొక్కించినా అతడు లేవడని గ్రహించింది. దృష్టి మరల్చి గది మొత్తం పరికించిదామె. విలువైన వస్తువులు ఏమీ కనిపించకపోవడంతో లేచి పిల్లిలా మేకుకి తగిలించిన బట్టలు అందుకుంది. కొద్దిపాటి చిల్లర మాత్రం చొక్కా జేబులో వుంది. పేంట్ జేబులు తడిమి సెల్ ఫోన్ లేకపోవడంతో ఆశ్చర్యపడుతూ, బేక్ పాకెట్లో ఓ కాగితం చేతికి తగిలితే తీసింది. అది కరెన్సీ నోటు కానందుకు ముఖం చిట్లించి యధాలాపంగా తెరిచింది.

అప్పటికే సమయం వృధా చేస్తున్న విషయాన్ని హెచ్చరించబోయిన మనసు... అందులోని మొదటి వాక్యం కంటబడగానే వూరకుండి పోయింది. క్లుప్తంగా వున్న అక్షరాల వెంట పరిగెత్తసాగింది ఆమె చూపు.

అన్నయ్యా...

నీ వుత్తరం అందింది. నీకు వుద్యోగం దొరికినందుకు మేమంతా సంతోషించాం. అమ్మని గవర్నమెంట్ ఆస్పత్రికి తీసుకెళ్ళి చూపించాను. మంచి ఆహారం ఇమ్మని, మందులు రాసారు డాక్టర్. "క్షయ వ్యాధి ప్రారంభదశలో వుందట. భయపడ నక్కరలేదని, తగ్గిపోతుందని" అన్నాడు. పక్కింటి పిన్ని గారి దగ్గర తీసుకొని చెల్లి పరీక్ష ఫీజు కట్టేసాను. నువ్వు డబ్బు పంపాక ఇస్తానని చెప్పాను. నీ ఫ్రెండ్ శివం వచ్చి, నెలకి సరిపడే సరుకులు ఇచ్చి వెళ్ళాడు. మా గురుంచి అలోచించి నీ ఆరోగ్యం పాడు చేసుకోకు.

                                  ఇట్లు,

                            నీ చెల్లెలు రాధిక

ఆ వుత్తరం తిరిగి జేబులో వుంచి, పేంటూ, షర్టూ మేకుకు తగిలించింది. కొన్ని క్షణాలు అలాగే నిలబడి, పర్సు నుండి వంద నోటు తీసి చొక్కా జేబులో వుంచి తలుపు వైపు కదిలింది. తలుపు దగ్గర ఆగి వెనక్కి చూసి, తన చర్యల్ని గమనించకుండా నిద్రలోనే అటు తిరిగి పడుకున్న రామాన్ని గమనించింది. వెనక్కి వచ్చి మళ్ళీ పర్సు తీసి, మడత పెట్టిన ఓ నోటు షర్టు జేబులోని వందకి కలిపింది. ఆ నోటు కంటపడినప్పుడు తుప్పల వెనుక బండరాయి మీద పడిన కష్టం గుర్తొచ్చి మనసు వికలమైంది.

ఓసారి రామం వైపు చూసి చిరునవ్వుతో బయటకు వచ్చి తలుపు దగ్గరకి లాగింది. ఇంకేమీ ఆలోచించకుండా తనకి బాగా అలవాటైన చీకట్లోకి నిర్భయంగా నడిచింది.

(చిత్ర సకుటుంబ సచిత్రమాసపత్రిక, అక్టోబర్ 2010) 

          

               చూసి రాత 

ఎలాగైనా రాసి పంపాలనే ఆలోచన బుర్రలో తిష్ట వేసుకొని వుంటే, నిశ్శబ్దంగా కూర్చొని వున్నాడు సుబ్బారావు. వారానికోసారి రచయిత మిత్రులు ఒకదగ్గర కలిసి సాహితీ చర్చలు చెయ్యడం రివాజు. ఎప్పటిలానే నిన్న సాయంకాలం ఆ సమావేశం జరిగింది. ఒక నాటక సమాజం పోటీలు ప్రకటించిందని, నమ్మశక్యం గాని బహుమతి ఎనౌన్స్ చేసిందని పేపర్ కటింగ్ తెచ్చాడొక మిత్రుడు.

వెంటనే చర్చ నాటకాల మీదకి మళ్ళింది. సమావేశం చివర తలో నాటకం రాసి పంపాలని నిర్ణయం తీసుకున్నారు. సుబ్బారావు ప్రధానంగా కథా రచయిత. ఇంత వరకూ నాటకం రాసే ప్రయత్నం చెయ్యలేదు. అందులోనూ నెరేషన్ మీద కథ నడిపించడంలో నైపుణ్యం వున్న అతను సంభాషణలు తక్కువ రాస్తాడు. నాటకం రాయాలంటే ముఖ్యంగా డైలాగులు మీద పట్టుండాలి. ప్రముఖుల నాటకాలు చదివి, ఆ టెక్నిక్ వంటబట్టించుకొని కష్టబడితే తప్ప, నాటకం రాయలేనని అర్ధం చేసుకున్నాడు. అందుకు మానసికంగా సిద్ధమయ్యే ప్రయత్నంలో ఇంటి ముందు కూర్చొని వున్నాడు.

ప్రస్తుతం తెలుగులో బాగా రాయగలిగిన వారిని టీ.వి. చానెల్స్, సినిమాలూ లాక్కు పోతుంటే, బాగా రాయగలనని అనుకున్నవారు అలాంటి అవకాశాలు అందిపుచ్చుకొనే ప్రయత్నాల్లో వున్నారు. అందువల్ల మంచి కధలూ, నవలలూ అరుదుగా వస్తున్నాయి.

సుబ్బారావు రాయడం ప్రారంభించిన కొత్తలో ప్రముఖుల రచనలు చదివి, స్పందించి కధలు రాసిన సందర్భాలు అనేకం వున్నాయి. నేడు అలాంటి స్పూర్తి కలిగించే వారు కరువయ్యారు. ఎప్పుడో, ఏదో తడితే కాగితాలు ముందేసుకుని కూర్చోవడం, లేదంటే గత స్మృతులు నెమరువేసు కోవడం నిత్యకృత్యమైంది.

కాస్త సత్తా ఉన్నవారితో రచనలు చేయించడానికి పత్రికలు వివిధ పోటీలు నిర్వహించి బహుమతులు ఇస్తున్నాయి. ముందు చూపున్న ఎడిటర్లు రచయితని ప్రోత్సహించాల్సిన అవసరం గుర్తించి కొత్త వారికి అవకాశాలు కల్పిస్తున్నారు. ఒకప్పుడు స్పార్క్ వున్న రచయితని కూర్చోబెట్టుకొని ప్రపంచ సాహిత్యాన్ని, శరత్ వంటి ఉద్దండుల రచనల్ని చదవమని సలహాలిచ్చేవారు ఎడిటర్లు.

అవి చదివితే గట్టి పునాది ఏర్పడుతుందని వారి ఉద్దేశ్యం. రచయితకీ, ఎడిటర్ కీ, ప్రచురణ కర్తకీ మధ్య ఆత్మీయ భావం వుండేది. ఒకరి వున్నతి మరొకరు కాంక్షించేవారు. ఇప్పుడంతా వ్యాపారమైంది. ఆ కాలంలో రచయిత దగ్గరే కాదు, పాఠకుల వద్ద కూడా విలువైన పుస్తకాలు ఎన్నో ఉండేవి. తెలుగువారిలో స్వంత లైబ్రరీ ఏర్పరుచుకొన్నవారు ఎందరో వున్నారు. పుస్తకాలు అద్దెకిచ్చే షాపు యజమాని ఒకతను, తన దగ్గర లేని పుస్తకాల జాబితా వుంచుకొని, పొరుగూరు వెళ్ళినపుడు ఆ జాబితాలోని పుస్తకం దొరికితే అడ్వాన్స్ చెల్లించి పుస్తకం తేవడం సుబ్బారావుకి తెలుసు. అతను పోయాక, వారసులు పుస్తకాలు అమ్మి లైబ్రరీ తీసేసి కిళ్ళీ షాపు పెట్టడం చూసి చలించి పోయాడు. ఆ వారసులే నేటి తరానికి ప్రతినిధులు.

పుస్తకాల మీద జనాలకి ఆసక్తి తగ్గిపోయిన నేపథ్యంలో నాటకం గురించి విని చాలా ఏళ్ళయింది. అందుకే నాటకం రాయాలని నిశ్చయించుకున్నాడు. బహుమతి కోసం కాదు, నాటకం రాయలనుకుంటున్నది. రాస్తూ వుంటే రచయిత శైలి పదునెక్కుతుంది. కొత్త ప్రక్రియలు చేపట్టినపుడు శ్రమించాలి. అప్పుడు స్తబ్ధత దూరమవుతుంది. కేవలం పోటీకి మాత్రమే రాయాలనుకోవడం, బహుమతి వచ్చినవాడే రచయిత అనుకోవడం సరికాదు. "నీ రచన తిరిగొచ్చిందంటే, నీ దగ్గర సరుకుందని అర్ధం...." అన్నాడొక మిత్రుడు.

రచన తిరిగి రావడం అనేది బాధాకరమే అయినా అది రచయిత జీవితంలో ఓ భాగమని అర్ధం చేసుకోవాలి. ఇప్పటికీ నా కధలు తిరిగొస్తుంటాయి... నవ్వుతూ చెబుతాడొక రచయిత. తిరిగొచ్చిన రచనలో లోపం ఎక్కడుందో కనుక్కోవడానికి మళ్ళీ చదవాలి. అంటే రచయిత తనని తాను సరిచేసుకునే అవకాశం చిక్కిందన్నమాట. ఆ ప్రయత్నంలో ఎంతో కొంత నేర్చుకుంటాడు. నువ్వెన్నిసార్లు తిరిగి రాశావన్నది కాదు, ఎంత బాగా రాశావన్నదే ముఖ్యమంటారు విజ్ఞులు

వేళ్ళు చురుక్కుమనడంతో సిగరెట్ వదిలేసాడు సుబ్బారావు. అంత వరకూ ప్రవాహంలా సాగిన ఆలోచనలు అర్థాంతరంగా తెగిపోయాయి. యధాలాపంగా తల తిప్పాడు. ఓ దృశ్యం అతని కంట పడింది. 

బిల్డింగ్ నుంచి బయటకి వచ్చాడతను. “చెల్లీ.....” అని దుఃఖపూరిత స్వరంతో పిలిచాడు. పక్కింటి నుంచి మెరుపులా వెలుపలికి వచ్చిందామె. పిలిచిన వ్యక్తి ముఖం చూసి ఆతృతగా దగ్గరకెళ్ళింది. అతను ఏదో విషయం చెప్పాడు.

"అన్నయ్యా..." ఏడవసాగింది.

కళ్ళ ముందు జరుగుతున్న ఆ చిత్రం ఆశ్చర్యంగా తిలకించసాగాడు సుబ్బారావు. వారి ఏడుపులో ఏ ప్రత్యేకతా లేదు. ఆ ఇద్దరూ కలసి ఏడవడమే వింత. పది సంవత్సరాల నుంచి అక్కడ నివసిస్తూ వారి గురించి వివరంగా తెలిసి వుండడం చేత అలా అనుకున్నాడతను. పక్కపక్క ఇళ్ళల్లో నివాసముంటున్న వాళ్ళిద్దరూ అన్నా చెల్లెళ్ళు. బైక్ మీద పోతున్నప్పుడు కానీ, లోనికి వస్తున్నప్పుడు కానీ పొరపాటున కూడా తన దృష్టి చెల్లెలు ఇంటి దిశగా సారించడు అన్నగారు. అతను రెవెన్యూలో యూసిడిగా చేస్తూ పెద్ద బిల్డింగ్ కట్టాడు. అతడిని మాట్లాడించ గలిగేది డబ్బు ఒక్కటే! పండగనాడు ఇంట్లో చేసిన పిండివంటలు, తనవారు అంటే అత్తింటివారు తినగా ఏమైనా మిగిలితే రాత్రి చెల్లెలింటికి పంపించే సంస్కారవంతుడు. అన్న నుండి ఆ మాత్రమైన దక్కినందుకు సంతోషిస్తూందో ఏమో కానీ, ఎలాంటి వ్యాఖ్యా చెయ్యదా చెల్లెలు.

ఆమె పాతకాలం మిద్దె ఇంట్లో ఉంటోంది. అది తల్లి ద్వారా ఆమెకు సంక్రమించింది. భర్త సామాన్య ఉద్యోగి మాత్రమే కాదు, మిత భాషి కూడా! అన్నాచెల్లెళ్ళ ఇళ్ల మధ్య ఓ చిన్న సందు వారి రాకపోకలకే మాత్రమూ ఇబ్బంది లేకుండా వుంది. సైకిల్ వెళ్ళడానికి ఉపయోగపడే ఉమ్మడి సందుని, బైక్ కొన్నప్పుడు కొంత, భవిష్యత్తులో కొనాల్సి వున్న కారు కోసం మరికొంత బలవంతంగా వెడల్పు చెయ్యడం వలన తన జాగా పోయిందని అన్నగారి మీద కోపం చెల్లెలికి. అత్తింటి వారిని తప్ప తనని, తన పిల్లల్ని కనీసం నోరెత్తి పలకరించడని చెప్పుకొని వాపోతుంది. ఒకరితో ఒకరు మాట్లాడడానికి ఏమాత్రమూ ఇష్టపడని ఆ ఇద్దరూ అలా కలిసి ఏడుస్తుంటే... ఏదో దుర్వార్త తెలిసి ఉంటుందని ఊహించాడు సుబ్బారావు.

వాళ్ళు కాసేపు అక్కడ ఏడ్చి ముందు కెళ్ళారు. అక్కడున్న ఇంటి నుంచి ఓ ముసలాయన వచ్చి విషయం కనుక్కొని, ఆ ఇద్దర్ని తన బాహువులతో చుట్టేసి రోదించసాగాడు. తండ్రీ కొడుకూ, కూతురూ విలపిస్తున్నారంటే అది నిశ్చయంగా విషాదవార్తే అనుకుని, లేచివెళ్లి.. "ఏ...ఏమైంది?" అని అడిగాడు సుబ్బారావు.

ఎవరూ మాట్లాడలేదు. మౌనంగా వుండిపోయారు.

"కష్టం వచ్చినపుడే ధైర్యం చిక్కబట్టుకోవాలి..." ఓదార్పుగా అన్నాడు. సుబ్బారావు.

కొడుకు కన్నీళ్ళు తుడుచుకొని చెప్పాడు. "మా అబ్బాయికి చాలా రోజుల నుంచి ఆరోగ్యం బాగా లేదని మీకు తెలుసు కదా! ఇక్కడ డాక్టర్లు ఎవరూ ఆ వ్యాధి నయం చేయలేకపోయారు. నా బావమరిది ఏదో పని మీద హైదరాబాద్ వెళుతుంటే అపోలో హాస్పటల్ లో చూపించమని చెప్పి మా వాడిని కూడా పంపించాను. అన్ని టెస్టులకి పదివేలు ఖర్చయ్యందట. ఆపరేషన్ చెయ్యాలన్నారని నా బావ మరిది ఫోన్ చేసి చెప్పాడు..."

సుబ్బారావు షాకయ్యాడు. ఇప్పటికైనా రోగం గుర్తించి, చికిత్స సూచిస్తే సంతోషించాలి గానీ, దుఃఖించడం దేనికి? అసలు ఆ ముగ్గురూ ఏమనుకొని ఉమ్మడిగా ఏడ్చారు? సుబ్బారావు బుర్రలో ప్రశ్నలు సుడులు తిరుగుతున్నాయి.

సాధారణంగా ఆ చుట్టుపక్కల నివసించేవాళ్ళు ఆ కుటుంబంతో ఎటువంటి సంబంధాలూ పెట్టుకోరు. ముఖ్యంగా ముసలాయనతో. రోడ్డున పోయేవాడిని ఉత్త పుణ్యానికి తిట్టి, వాడు మౌనంగా వెళ్ళిపోతే అశాంతిగా గడుపుతాడు. తిరిగి వాడు తిడితే బరువు దిగిపోయినట్టు ఊపిరిపీల్చుకుంటాడు. నలభై సంవత్సరాల క్రితం ఊరు అభివృద్ధి చెందని రోజులలో ఆక్రమించిన స్థలాలే పిల్లలకి ఇచ్చాడు. ముసలాయనకి తలలు మార్చే తెలివితేటలు వున్నాయి. పైరవీలు చేసి బాగా ఆదాయం వచ్చే సీటులో కొడుకుని వేయించాడు.

అతను వెనక్కి తిరిగి చూడకుండా సంపాదించి బిల్డింగ్ కట్టాడు. బిల్డింగ్ సమయంలో పూర్తి ఆధిపత్యం చెలాయించిన ముసలాయన, ఇప్పుడు మరో  ఇంట్లో అద్దెకుంటున్నాడు. కొడుకుతో సఖ్యతగా వున్నపుడు కోడలిని కాల్చుకుతిన్నాడని, ఆ వంకతో కొడుకు దూరంగా ఉంచాడని తెలిసిన వారంటారు. ఈమధ్యనే రెండెకరాలు పొలం అమ్మకానికి పెట్టి, లక్ష రూపాయలు అడ్వాన్స్ తీసుకున్నాడు ముసలాయన. మాటల్లో శూరత్వం ప్రదర్శించే అతను, ఆ రాత్రి డబ్బు దగ్గరుంచుకునే ధైర్యం లేక కొడుకు చేతికిచ్చాడు.

మర్నాడు ఆ లక్ష బేంక్ లో వేసుకొని ఊరుకున్నాడు పుత్రుడు. ఇదంతా రహస్యంగా జరిగినా, ఆర్మీలో పనిచేస్తున్న చిన్నకొడుకు వచ్చినపుడు బట్టబయలయ్యింది. అప్పుడే పొలం కొనుగోలుదారు మంచమెక్కడం వలన అమ్మకం పూర్తి కాలేదు. అందువల్ల లక్ష మీద వచ్చే వడ్డీ ఇమ్మని కొడుకుని సతాయించాడు ముసలాయన. అతని కంటే ఘనుడు ఆచంట మల్లన్న కనుక వ్యవహారం సానుకూలంగా జరగలేదు. కొడుకు చేతికి అనవసరంగా డబ్బిచ్చి తప్పు చేశానని విచారంగా చెప్పుకుంటూ వుంటాడు.

పొలం డబ్బు మొత్తం అందితే ఏం చేస్తాడో తెలియదు గానీ, కొడుకులతో సమానంగా చూస్తానని కూతురుతో అంటాడు. తండ్రి తనకేదో ముట్టజెబుతాడని ఆశించి తిండి పెడుతుంది కూతురు. ఆమె వద్ద తిన్నంత కాలం ఆ సంసారంలో జోక్యం చేసుకొంటాడు. నెలాఖరున కూతురుతో తగవు పెట్టుకొని స్వయం పాకం మొదలుపెడతారు. నెల మొత్తం తింటే పెన్షన్ నుండి కొంత సొమ్ము కూతురు అడుగుతుందని భయం అతనికి.

తండ్రికి మంచి నీళ్ళు కూడా ఇవ్వకూడదని బాహాటంగా తీర్మానిస్తుంది. పదిరోజులు గడచేసరికి అంతా మరిచిపోయినట్టు నటిస్తుంది. నటించకపోతే కొన్ని పనులు కావు మరి. గతంలో జరిగిన తంతు ఏ మాత్రం తేడా లేకుండా తిరిగి అక్కడ మొదలవుతుంది. చెల్లెలు సంసారమంటే చిన్న చూపు అన్నగారికి, దమ్మిడీ సాయం చెయ్యని అన్నపై కోపం చెల్లెలికి. ఒక్క రూపాయి పిల్లలకి ఇవ్వకుండా లౌక్యంగా (గిట్టనివాళ్ళు హీనంగా అంటారులెండి) బతికేస్తున్న తండ్రి, సంవత్సరానికి ఓ మారు వచ్చి డిఫెన్స్ మద్యం సీసాలు తండ్రికీ, అన్నకీ ఇచ్చి హడావుడి చేసిపోయే చిన్నకొడుకు. ఈ వివరాలు తెలియని మనిషి ఆ చుట్టుపక్కల లేడు. ఇంతటి వైరుధ్యం కలిగి శత్రువుల్లా జీవిస్తున్న ఆ ముగ్గురూ ఓ సాధారణ విషయానికి కలసి ఏడుస్తుంటే ఆశ్చర్యమనిపిస్తుంది ఎవరికైనా!

సుబ్బారావు బుర్ర కాస్తా పాడైపోయింది.

రాత్రి తొమ్మిది దాటింది సమయం. జన సంచారం క్రమ క్రమంగా సద్దుమణుగు తుంటే ఆరుబయట కూర్చున్నాడు సుబ్బారావు, పాల నురగ వంటి.. వెన్నెల ఆకాశం నుంచి జాలువారుతోంది. చల్లగానూ, ప్రశాంతంగానూ వుంది . వాతావరణం. సిగరెట్ ముట్టించి గుండెల నిండుగా పొగపిల్చి తలెత్తి ఓ సారి నిండు చందమామని తిలకించాడు. అలాంటి వాతావరణంలో నిశ్శబ్దంగా కూర్చొని ఆలోచించడం అతనికిష్టం. ఒక గొప్ప పుస్తకం చదవడం ముగించి నప్పుడు కూడా అలాగే కూర్చుంటాడు. పుస్తకంలోని విషయం మనసులో ఇంకిపోయే వరకూ మరేపనీ చెయ్యనివ్వడు అతనిలోని రచయిత. పదే పదే అందులోని సన్నివేశాలు మననం చేసుకొని ఆనందిస్తాడు. మంచమెక్కి నిద్రకుపక్రమిస్తే, మూసిన రెప్పల చాటున పుస్తకంలోని పాత్రలు ఫ్లాష్ లాగా మెరిసి అదృశ్యమవుతుంటాయి. ఈ రెండురోజులూ వరసగా లైబ్రరీకి వెళ్ళాడు.. ఓ మూల అలమరలో దుమ్ము, దూళీ పట్టిన పుస్తకాలు తీసి దులిపాడు. ఆ పుస్తకాల దుస్థితి చూసి దిగులేసింది. భవిష్యత్తులో తెలుగు సాహిత్యస్థితి దర్శించినట్టు కలత చెందాడు. కాస్త స్థిమిత పడ్డాక నాటకాల్లో లీనమయ్యాడు. అవి పూర్తి చేసేసరికి నాటకమెలా రాయాలనే దానిపై ఓ అవగాహనకలిగింది.

రకరకాల ఇతివృత్తాలు బుర్రలో సంచరిస్తున్నాయి. ఏ అంశానికి ప్రాధాన్యమిచ్చి నాటకం రాయాలి అనేది ఆలోచిస్తూ వెన్నెల్లో కూర్చున్నాడు. పక్కింటి రైటు అతని ఏకాగ్రతని చెడగొట్టింది.

రెవెన్యూ ఉద్యోగి సూట్ కేసుతో బయటకి వచ్చాడు. చొక్కా మీద స్వెట్టర్ వేసుకోవడంతో మరింత లావుగా కనిపిస్తున్నాడు. మెడలో మఫ్లర్ పాములా వేలాడుతోంది. అతను పదడుగులు వేసి తండ్రి ఉంటున్న ఇంటి వద్ద ఆగి “నాన్నా” అన్నాడు.

"ఏం రా" ముసలాయన బదులు పలికాడు. మాటలు చాలా స్పష్టంగా వినవస్తున్నాయి..

"నేను వెళుతున్నాను ఇల్లు జాగ్రత్తగా చూసుకో"

"అలాగే, ఆపరేషన్ ఎప్పుడు?"

"ఎల్లుండి, గురువారం" చెప్పాడు కొడుకు. రెండు క్షణాలు నిశ్శబ్దం తాండవమాడింది.

ఎంత ఖర్చయినా సరే, నా మనవడ్ని తీసుకొచ్చి నా చేతుల్లో పెట్టు..." అన్నాడు.

"అలాగే...." రిక్షా చప్పుడు వినిపించింది.

జంతువు నుండి మనిషిని వేరు చేసేవి బంధాలూ, బంధుత్వాలే! అవే లేకపోతే మనిషి జీవితం దుర్భరం. కానీ... ఎందుకనో ముసలాయన మాటల్లో నాటకీయత ఒక్కటే వున్నట్టు తోచిందతనికి. అది తన అవగాహనా లోపమని సరిపుచ్చుకున్నాడు.

మరునాడు ఉదయం నాటకం గురించి ఆలోచిస్తుంటే, మార్కెట్ కెళ్లి, కూరగాయలు తీసుకురమ్మని పురమాయించింది భార్య. ఆమె వైపు ఓ నిరసన చూపు విసిరి, సంచి తీసుకొని బయలుదేరాడు సుబ్బారావు. మార్కెట్ లో మటన్ షాపు వద్ద పని ముగించుకొని వస్తూ ఎదురయ్యాడు ముసలాయన. అతని చేతిలో వైరు బేగు బరువుగా వుంది. కిలో కూర తనొక్కడే తింటాడని, దానికి మందు తోడుండాలని తెలుసు కాబట్టి, ఏ మాత్రమూ ఆశ్చర్యపడలేదు. ముసలాయన్ని పలకరించిన తరవాత అడిగాడు.

"రాత్రి మీ అబ్బాయి హైదరాబాద్ వెళ్లినట్టున్నాడు?” 

"వెళ్ళాడు. రేపు ఆపరేషన్ చేస్తారు నా మనవడికి”

"మీ అబ్బాయితో అన్నారు. 'ఎంత ఖర్చయినా సరే, నా మనవడ్ని తీసుకొచ్చి నా చేతుల్లో పెట్టు' అని”

"అన్నాను. మనవడి విషయంలో ఖర్చుకి వెనకాడితే ఎలా? అవసరమైతే ప్రాణమిచ్చి రక్షించుకోవాలి”

“ఆ మాట ఆధారం చేసుకొని బేంక్ లోని లక్ష రూపాయలు ఆపరేషన్ కి ఖర్చు చేస్తే...?”

పిడుగుపాటు తాకిన వాడిలా తెల్లబోయాడు ముసలాయన. గొంతు తడారి పోయినట్టు గుటకలు మింగాడు. తేరుకోవడానికి చాలా సమయం పట్టింది. "అదెందుకు ఖర్చుపెడతాడు?"

"పెడితే.... లేదా పెట్టానంటే?” అన్నాడు సుబ్బారావు. 

మరికొంచం వాడిపోయింది ముసలాయన ముఖం, "పెట్టడు. డబ్బుకి లోటు లేదు కనుక అలా అనడు." అన్నాడు ముసలాయన కంపిస్తున్న స్వరంతో.

"లోటు లేకపోతే, లక్ష మీద వడ్డీ మీకివ్వచ్చు కదా!” అని, తప్పుకున్నాడు. సుబ్బారావు.

ముసలాయన బుర్రలో చొరబడిన అనుమానం అసాధారణమైనదనీ, నల్లబడిన ముఖంతో సర్వం కోల్పోయిన వాడిలా భారంగా అడుగులు వెయ్యడం చూసి గ్రహించాడు సుబ్బారావు. అక్కడే వుండిపోయిన సుబ్బారావుని దాటుకు పోతున్నారు మార్కెట్లోకి వచ్చిన వాళ్ళు. ప్రతి మనిషి వెనుకా ఓ కధ వుంటుంది. తరచి చూస్తే ప్రతి కధలోనూ ఓ సిద్దాంతం కనిపిస్తుంది.

అందుకే సృష్టికర్తని మించిన నాటక రచయిత లేడని, జగన్నాటక సూత్రధారి అంటారు పెద్దలు. భిన్నమైన పాత్రలతో మానవ సంబంధాలన్నీ ఆర్థిక సంబంధాలే... అని చెప్పగలగడం ఒక్క సృష్టికర్తకే చెల్లింది. ఉత్సాహంగా కూరగాయల సంచితో ఇంటి వైపు అడుగువేసాడు సుబ్బారావు, తన అన్వేషణ పూర్తి కావడంతో!

(స్వాతి సచిత్రవారపత్రిక, 21-11-2003)